Irish Ancestors: Norman surname origins



Agnew fairly numerous E. Ulster. Two origins: (1) ó Gnímh, an Irish literary family, and (2) d'Agneau (lamb), Norman.MIF.
Aighlmear Aylmer: cuíosach annamh, Oir-Dheisceart Laighean. Angla-Normannaigh a chuir fútha i gC.Laighean sa 13 céad. Gaelaíodh iad agus ghlac siad páirt sa chogaíocht sa 16 céad. SI & SGG.
Ailéin Allen: líonmhar: Oir-thuaisceart Uladh agus tríd an dtír. Sasanach & Albanach. Mar Alleyn sna sean-taifid. Ainm Briotánach leis na Normannaigh agus ainm Gaelach i measc na n-Albanach. Féach Ó h-Ailín, leis. SGG.
Aingléis English: líonmhar: go forleathan, Luimneach & Tiobraid Árann go sonrach. Ainm a thug na Normannaigh ar a gcomrádaithe Sasanacha. Féach Ingléis, leis. SGG.
Áirséir Archer: cuíosach líonmhar: Corcaigh &rl. Normannaigh a chuir fúthu i gCill Chainnigh sa 13 céad. Sloinne coitianta i Sasana. MIF & SGG.
Alamán Allman: annamh: Ciarraí Thuaidh & Corcaigh. Normannaigh de bhunadh Gearmánach a tháinig san Ionradh agus chuir fúthu i Lú. Gaelaíodh iad agus, sa 18 céad, shocraigh siad i gCiarraí. SI. (Google translate)
Allman confined to N. Kerry & Cork. In Ireland 12 cent., probably of Norman origin, Aleman = German. Irish Alamán.
Ancoitil Anketell: annamh: Aontraim & Dún. Sloinne Normannach i Muineachán tráth. SI.
Anketell rare: N.E.Ulster. Anglo-Norman, 13 cent. Ir. Ancoitil. From Norse name. SI.
Aralt Harold: líon beag: B.Á.C., Luimneach &rl. Lochlannaigh a bhí suite sa dá chathair seo roimh theacht na Normannach. Féach Harailt, leis. IF & SI. (Google translate)
Archbold Quite numerous: Kildare, Carlow: Ir. Áirseabóid. Anglo-Norman. SI.
Archdeacon rare: Cork etc. English, 13 cent in Kilkenny. Assumed patronymic Mac Óda, from Norman forename Odo, so this family generally bears the surname Cody.
Ardacha Ardagh: fíor-annamh: B.Á.C. Normannaigh a chuir fúthu i Lú agus ghlac ainm na h-áite. Bhí siad i bPort Lairge, leis. MIF & SGG.
Artúr Arthur: cuíosach líonmhar: C.Uladh, tuaisceart Laighean, Tuathmhumhain, Ciarraí & rl. Bhí an sloinne i Luimneach riomh theacht na Normannach - Lochlannaigh, is cosúíl. Ainm Breatnach, dar ndó, atá coitinn ar fud an oileáin thoir. IF & SGG.
Arturs numerous E.Ulster, Tyrone, Meath/Louth/Cavan & Kerry/Clare/Limerick. Ir. Mac Airt & Mac Artúir. Northern ones probably of Scottish origin but in Munster MacLysacht states it is pre-Norman, Norse origin. The name has been prominent in Limerick since 12 cent. Mac Arthur is a separate Scottish name. SI.
Ataoi Athey: fíor-annamh, B.Á.C. Ceann de "Treabhanna na Gaillimhe". Normannaigh a chuir fúthu i gCill Dara ar dtús agus ghlac ainm ó Bhaile Átha Í. IF & SGG.
Athy Anglo-Normans who became one of the "Tribes of Galway". From town in Kildare. The name does not appear in current telephone directories, but has been previously recorded.
Babe rare: Belfast etc. Ir. Báib. Anglo-Norman: le Babbe. Deriv. infant or dimin. of Barbara. SI.
Bacon mod.nos: N.Antrim, Colraine etc. Ir. de Bacún. Anglo-Norman. SI.
Báib Babe(s): Angla-Normannach, le babbe = leanbh, an duine is óige. Chun tosaigh i gCo. Lú fadó. Scata beag i mBéal Feirste anois; tá Babb ann, leis. SGG.
Bailiste Ballesty: an-ghann, Iar-Mhí. Normannach, ballestier = cros-bhoghadóir, saighdiúir.
Báille Bailey, Baillie: an-líonmhar in Ulaidh: de bhunadh Albanach, ach i Laighin & Mumhain ba Angla-Normannaigh iad: le Bailiff, an duine i bhfeighil gheata an chaisleáin.
Bairéid Barrett: an-líonmhar in gach cúige, ach is Baróid atá ortha sa Mhumhain. Ba Angla-Normannaigh iad a gaelíodh ar fad. I gCorcaigh & Maigh Eo a bhí siad ó thús. IF.
Balbh Balfe: líon beag: An Mhí & Lú. Angla-Normannaigh a chuir fúthu sa Mhí 13 céad. Leas-ainm a fuair duine briotach díobh, is dócha. IF.
Ballesty rare: Westmeath. Norman origin: ballestier = cross-bowman. Ir. Bailiste. SGG.
Barber fairly numerous: E.Ulster and scattered. Has appeared since 13 cent, deriving from Norman "le Barbier". Synonymous with Barbour, q.v. MIF.
Barnewell Quite numerous: Dublin and scattered. Ir. de Bearnabhál. A prominent Anglo-Norman family in Meath since 13 cent. MIF.
Barrett Very numerous: All provinces: particularly Cork, Limerick, Kerry, Galway, Mayo. Early Anglo-Normans who became gaelicised: Baróid in Munster and Bairéid in Connacht. In fact, they were two separate families, the former being properly Barratt which occurs in Ulster, to some extent. MIF.
Barry Very numerous: particularly Munster and S.Leinster. Ir. de Barra. Anglo-Normans who became gaelicised and it is now an essentially Irish name. There is the possibility that some Barrys in Limerick may be Ó Beargha, a sept of Kenry, Co. Limerick. There is the further question of Ó Báire of W.Cork, who were also anglicised Barry. IF & SGG.
Beag Begg,-s: líonmhar in oirthear Uladh, go h-íorónta, don sloinne Sasanach Bigge uaireannta ach is cosúil gur Albanach é de ghnáth. I gcúigí eile, bua-aidiacht a ghlac roinnt clann Angla-Normannach mar leas-ainm. MIF.
Begg numerous: E.Ulster, Dublin etc. Ir. Beag. Scottish in Ulster and Normans who adopted the epithet beag (small), elsewhere. Both names are of same derivation.
Beinéid Bennett: an-líonmhar tríd an dtír. A-Normannaigh ón 14 céad. Sé atá san ainm ná giorrú ar Benedict.
Bellew Quite numerous: Louth, Galway. Ir. Beilliú. Anglo-Normans in Ireland 13 cent and identified with placenames in Meath and Galway.MIF.
Bennett numerous: all provinces esp. Ulster. Ir. Binéid. Anglo-Norman 14 cent associated with South Leinster. There are MacBennetts in Ulster. Dimin. of Benedict. MIF.
Bermingham numerous: Dublin, Cork, Leinster, E.Clare & Galway. Anglo-Normans 13 cent who assumed Irish name Mac Fheorais which in turn became Corish. Robert of Bermingham in Warwickshire came to Ireland with Strongbow in 1170 and the Berminghams became one of the great families of Ireland.MIF & SGG.
Berrill Quite numerous: Louth. Ir. Boiréil. Anglo-Normans, 13 cent. Also as Birrell. SI.
Blake numerous: all provinces. Ir. de Bláca. Normans, originally Cadell. One of the "tribes" of Galway. It also stands for Ir. Ó Bláthmhaic (Blowick) in Fermanagh and Connacht. The name is based on the epithet "black". IF & SI.
Blanchfield Quite numerous: Kilkenny. Ir. de Bluinsín. Norman de Blancheville, 13 cent.MIF.
Blaod Bluett, Blewitt: annamh: Corcaigh & scaipithe. A-Normannaigh sa 13 céad agus leanúnach i Luimneach agus Corcaigh ó shoin i leith. Fraincís bleu = gorm.
Bloomfield Quite numerous: E Ulster, Dublin. Anglo-Norman. From Blonville-sur-Mer, Calvados.
Blount fairly rare: Dublin. Anglo-Norman, le Blount, the fair-haired. Numerous in the Middle Ages but often changed to White. SI.
Bluett Quite numerous: Cork, Limerick etc. Ir. Blaod, Bliúit, (very pale). Anglo-Norman, 13 cent. Usually Blewitt in England. SI & SGG.
Blundell fairly rare: Belfast, Midlands. Anglo-Norman. Diminutive of Blunt, q.v.
Blunt Very rare: Ulster. Ir. Ó Finn (SGA). Generally Anglo-Norman Blount, q.v. The French "blond" is exactly equivalent to the Irish "fionn", gen. "finn". SI.
Bódún Bowden: cuíosach líonmhar: Áth Cliath, Béal Feirste, An Dún, Laighin. A-Normannaigh a shocraigh ag Baile Buadáin, Cill Dara. Ón ainm Baldwin.
Boiréil Berrill, Birrell: líon beag: Co. Lú. A-Normannaigh ón 13 céad.
Bond fairly numerous: Belfast, Dublin etc. Ir. de Bond. Anglo-Norman, 14 cent. The name originally meant a serf. SI & SGG.
Bone rare: Dublin. Ir. de Bothún (SGA). Anglo-Norman.
Bonfield rare: Limerick, Clare. Ir. de Buinnbhíol, from Anglo-Norman de Bonneville. This family were early settlers in Co. Limerick. SGG.
Boswell rare: Belfast area. Scottish, but of Norman origin. SS.
Boucher fairly numerous: Dublin, Belfast and scattered. Ir. Búiséir. Norman version of Butcher. In Ireland since 13 cent. SI.
Bowman fairly numerous: Belfast, Down, Dublin, Cork, Galway. Various derivations: Norman as Beaumont. English, an archer. Scottish, a cattleman. Also a Palatine name in Limerick. Woulfe gives Ir. Buamann. SI & SGG.
Boyce numerous: Belfast, N Down, Donegal, Dublin, Limerick. Ir. Ó Buadhaigh in Donegal and the West; otherwise Anglo-Norman from French bois. SI & DBS.
Branagh Quite numerous: N Down. Ir. Breatnach (a Welsh person). The large Welsh contingent in the Norman invasion were called Breatnaigh by the Irish. Now they are usually Walsh.
Brannick rare: Galway/Mayo. Ir. de Breannóc. Cambro-Normans from Welsh Brecknock, who resided in Tipperary/Kilkenny in 16 cent. Also as Brennock. SGG.
Brett numerous: South East, Mayo, Galway etc. Ir. de Breit. "Le Bret" Norman term for Bretons, who were present in the invasion of 12 cent. MIF & SI.
Brew Quite numerous: Clare, Down etc. Ir. Ó Brughadha, brughaidh = hostel-keeper, which is also anglicised Broe. Brew can also be of Norman origin and gaelicised Brugha. MIF.
Brian rare: Down etc. Ir. Ó Briain, but in this case, Scottish. The personal name Brian was popular amongst the Normans who got it from their Breton allies and so it found its way to Scotland independently of its Irish currency. SS & GPN.
Brown Very numerous: all provinces. Ir. de Brún. Early Anglo-Normans and name of a number of notable families. One of the "tribes of Galway". SI & IF.
Bruce numerous: Ulster. Scottish, 18 cent. Originally Normans, they have been notable in Scotland since 12 cent. SS.
Bryan numerous: Ulster, Dublin, Cork, South East. Anglo-Norman associated with Kilkenny. The prevalence in Fermanagh suggests Mac Braoin, a branch of Mac Manus, but the large numbers in the Belfast area are likely to be of Scottish origin.
Burdon Very rare: Cork. Ir. de Burdún. Anglo-Norman, 14 cent. SI & SGG.
Burke Very numerous: in all provinces, especially Connacht. Ir. de Búrca. One of the great Anglo-Norman families, coming in the person of William de Burgo in 1171. Becoming completely gaelicised, they produced many septs: MacHugo, MacGibbon, MacRedmond etc. They settled extensively in Connacht. IF,MIF & SGG.
Burnell rare: Dublin, Laois, Galway. Ir. Bearnabhál. Anglo-Norman, 13 cent. SI.
Bury fairly rare: Dublin and scattered. Ir. de Brú (SGA). Anglo-Normans of 13 cent who claim the name comes from the Château de Bury in Normandy. MIF.
Busher rare: Wexford. Ir. Búiséir. Anglo-Normans, 13 cent in Wexford. SI.
Butler Very numerous: all provences, especially Dublin, Ossory & South East. Ir. de Búitléir. One of the great Anglo-Norman families, associated with Ormond & Kilkenny. They did not become gaelicised in the manner of the Burkes and the FitzGeralds. IF, SI & SGG.
Cadell fairly rare: Belfast, Portadown etc. Welsh Cadwal equivalent to Ir. Cathal (strong in battle). Cambro-Normans, 13 cent. In Galway changed to Blake, q.v. SI.
Caimpion Campion: cuíosach líonmhar: Lár na Tíre, Cill Chainnigh. A-Normannaigh a bhí socraithe i lár na tíre sa 17 céad. Brí: curadh, seaimpín.MIF.
Cantillon Quite numerous: Cork, N Kerry, Limerick. Ir. Cantalún, from Norman de Cantelupe, who were in Kerry 13 cent.MIF & SI.
Cantwell numerous: Kilkenny, Waterford, Tipperary etc. Ir. de Cantual. Anglo-Normans from 13 cent who became gaelicised. MIF.
Cardiff fairly rare: Wexford etc. Ir. de Carduibh. Cambro-Normans, 13 cent. Also occurs as Kerdiff. See Kerdiffstown in Kildare.
Carew fairly numerous: Limerick, Tipperary etc. Ir. de Carrún. Anglo-Normans, 13 cent, who settled in Tipperary.MIF.
Carrigy fairly numerous: (1) Carrig, along Shannon estuary. (2) Carrigy, Longford. (3) Carrick, other areas, including Dublin & Belfast. Ir. Mac Concharraige and de Carraig. The former is a Clare name, the latter Anglo-Norman. Both based on the Irish carraig, a rock. See also MacCarrick & Rock. SI.
Carron Quite numerous: Louth, Fermanagh, Donegal. Ir. Mac Cearáin (Ulster), Mac Carrghamhna (Midlands). Carron is also Anglo-Norman, more usually as Carew, q.v. MIF.
Cashel Quite numerous: Dublin, Cork, W Tyrone etc. Ir. Ó Maolchaisil (Clare) and de Caiseal, the latter Anglo-Norman, and connected with Louth. See Cassells. SI.
Céitinn Keating: an-líonmhar: Mumhain & deisceart Laighean go príomhdha. Angla-Normannaigh a tháinig go luath san Ionradh agus chuir fúthu i ndeisceart Laighean. Ghlacadar leis an gcultúr Gaelach agus maireann clú an Dr. Seathrúin Chéitinn (1570-1644) mar scríbhneoir na Gaeilge clasaicí. Fréamhú: Cethyn - ainm Breatnach, is cosúil.
Chambers Very numerous: all areas, particularly Ulster. Ir. Mac Ambróis, Seambar. The former was a Scottish name in N E Ulster, usually anglicised MacCambridge. The latter of Anglo-Norman origin, i.e. de la chambre. Cognate with Chamberlain. SI.
Chaney fairly rare: Dublin. Anglo-Norman, from French chênaie, an oak-grove.
Cheevers Quite numerous: Dublin, Waterford, N Midlands, Ulster, Galway. Ir. Síbhear. Anglo-Normans since 12 cent. From French chèvre, a goat. Also as Chivers. SI.
Christopher fairly rare: Dublin, Leinster, Waterford, where the name is on record since13 cent, i.e. they were Anglo-Norman. The Irish is Críostóir. MIF.
Clair rare: Clare. Ir. de Cléir. Probably a synonym of Clare & Clear which are Anglo-Norman. Also, possibly, Cleary i.e. ó Cléirigh.MIF.
Clear Quite numerous: Dublin and S Midlands etc. Ir. de Cléir. A variant of de Clare notable in the person of Richard de Clare, known as Strongbow, leader of the Anglo-Norman invasion in 1170 A.D. Also, the name has sometimes been used for Cleary. MIF.
Cogan numerous: all areas except Ulster and Mid-West. Ir. de Cógan, Ó Cuagáin. Anglo-Normans who settled in Cork, the name also occurs as Coggan, Gogan and Goggin. Secondly, an Irish name synonymous with Coogan, q.v.MIF.
Colville Quite numerous: mainly Belfast. A Scottish name of Norman origin, coming in 17 cent.
Comyns fairly rare: Cork, Meath etc. Ir. Coimín, O Cuimín. The original name was Anglo- Norman of 12 cent, but it is usually an anglicisation of Ó CuimÍn etc. IF.
Condon numerous: Wexford, Waterford, Tipperary, Limerick, Cork. Ir. Condún. Cambro-Normans who settled in N E Cork. They were originally de Caunteton. IF.
Corbally Quite numerous: Louth-Monaghan, Dublin. Ir. de Corbhaile, an example of an Irish toponymic, which is rare. Apparently Anglo-Norman.
Corish fairly rare: Wexford etc. Ir. Mac Fheorais. "son of Feoras", Norman Piers, which was adopted by the Bermingham, q.v. MIF.
Costello Very numerous: all provinces, especially Connacht and Munster. An Irish patronymic adopted by the Norman Nangles: Mac Oisdealbhaigh from os, a deer and dealbh, likeness, so "deer-like". They were seated in Mayo. Mod.Ir. Mac Coisteala. IF.
Courtney numerous: Kerry, Cork, E Ulster. Ir. O Curnáin and Mac Cuarta (Ulster). However it is a Norman name, Courtenai, which must be the origin of some of the names.
Crewe Very rare: Belfast etc. From place in Cheshire or synonym of Norman Cruise, q.v.
Croal Very rare: Leitrim-Donegal. Scottish, from Kincardine, perhaps of Norman origin. SS.
Croker rare: Dublin, Limerick. Ir. Crócar. English, associated with Limerick since 17 cent. An Anglo-Norman name Crocker was recorded in 13 cent. SI & IF.
Cruise fairly numerous: Dublin etc. Ir. de Crúis. A Norman family, de Cruys, who settled in Meath and Dublin. Cruse is also an English name meaning "ferocious". SI & DBS.
Cúisín Cussen, Cushing: líon beag in iarthar Luimnigh. A-Normannaigh a tháinig sa 13 céad.Fréamh: coussin (Fraincís), duine gaoil.
Curtis numerous: mainly E Leinster, also Down & Derry. Ir. de Cuirtéis. Anglo-Norman from 13 cent. MacLysaght explains that le Curteis meant well-educated.
Cusack numerous: Midlands, Limerick, Cork etc. Ir. Cíosóg. Anglo-Norman de Cussac, from 13 cent. There was also a native sept in Clare Mac Íosóg, which may account for some of the Cusacks in Munster. IF & SGG.
Cussen fairly numerous: W Limerick, Cork etc. Ir. Cúisín. Anglo-Normans from 13 cent, they settled in Leinster and Munster. Derivation seems to be "cousin" i.e. relative.MIF.
d' Oirghiall Yourell, Urell: cuíosach annamh: Lár na Tíre. Angla-Normannaigh a shocraigh i Lú agus a ghlac Oirghialla mar shloinne. San Iar-Mhí le fada.
Dairdis Dardis: cuíosach líonmhar: Lár na Tíre. Normannaigh a shocraigh sa Mhí.
Dairsigh Darcy: Líonmhar i gcoitinne: i gCúige Laighean, ba Normannaigh iad. Ach i gConnacht, Ó Dorcaidhe, q.v. Ceann de "Threabhanna na Gaillimhe".
Dalaithíd Delahyde: fíor-annamh: Áth Cliath. A-Normannaigh ón 13 céad.
Dalton Very numerous: all provinces. Ir. Daltún. Anglo-Normans, settled in Meath 13 cent. Early spelling was D'Alton and even Ir. de Dalatún. Became hibernicised and later settled in Clare. SI, IF & SGG.
Daltún Dalton: líonmhar tríd an dtír. A-Normannaigh a shocraigh san Iar-Mhí tar éis an Ionraidh. D'éiríodar Gaelach agus chaill a gcuid tailte i dtubaistí Chromail agus Rí Liam. D'Alton a dteideal ceart, ón mbaile sin i Sasana. IF.
Darcy numerous: all areas, least in Ulster. Various origins: Anglo-Norman in north and east but native Irish in Munster and Connacht. Ó Dorchaidhe were of the Uí Fiachrach (Mayo) and of the Uí Maine (Galway), and one of the "Tribes of Galway". IF.
Dardis Quite numerous: Midlands, Dublin. Ir. Dairdis. Normans who settled in N Leinster. MIF.
Dátún Daughton: annamh: iarthar Luimnigh agus CiarraÍ thuaidh. A-Normannaigh ón áit sa bhFrainc, Autun. Bhí siad chun tosaigh i gCill Chainnigh ón 13 céad. Aisteach go leor, h-ainmníodh an baile Autun ón Impire Rómhánach Augustus.
Daughton rare: W Limerick, N Kerry. Ir. Dátún. Anglo-Norman, 13 cent, from d'Autun - a name still current in France. They settled first in Kilkenny.
de Béalatún Weldon, Belton: líonmhar in Áth Cliath & Laighin. Sloinne Sasanach a bhain leis na h-Angla-Normannaigh agus le inimircigh den 17 céad.
de Beic Beck: líonmhar in Ulaidh, roinnt bheag ó dheas: tháinig an sloinne seo leis na Normannaigh ar dtús. Uaireannta, b'fhéidir, galldú ar Ó Béice, q.v.
de Beil Bell: an-líonmhar in Ulaidh agus go for-leathan in gach cúige. Is cosúil gur Albanaigh mórán in Ulaidh ach tá Mac Giolla Mhaoil, q.v., ag an Sloinnteoir Gaeilge. Thánadar le Ionradh na Normanach, leis. Fr. Le Bel, fear dathúil. SI & SGA.
de Beilliú Bellew: cuíosach líonmhar: Lú, deisceart Ard Mhacha, Gaillimh. Normannaigh -(de Belleau) in Éirinn ó 1200. Clann de Shean-Ghaill a d'fhan Caitliceach.MIF
de Bheardún Verdon: líon beag: Normannaigh a bhí chun tosaigh san Ionradh. Ón mbaile Verdun sa Fhrainc an t-ainm, is cosúil. Clann tábhachtach sa Mhí & Luimneach. SGG.
de Bhearnabhál Barneville: annamh: Áth Cliath & scaipthe. A-Normannaigh, 13 céad. Bhí siad gníomhach i saol na Páile. SGG.
de Bhial Veale: líon beag: Port Lairge. A-Normannaigh a tháinig san Ionradh agus chuir fúthu i bPort Lairge. Fraincis Normannach do "lao". Calfe orthu, uaireannta. MIF.
de Bhulbh (1) Woulfe: líon beag i Luimneach-Ciarraí Thuaidh & an Clár. Thánadar leis an Ionradh A-Normannach agus chuir fúthu i Luimneach & Cill Dara. Sa 19 céad, chuaidh cuid acu go dtí S.A.M. (Illinois & Iowa) mar a bhfuilid faoi bhláth fós. (2) Wolfe: dream eile a tháinig go Corcaigh & Cill Dara níos déanaí. Díobh sa an t-Urr. Charles Wolfe (1791-1825) file. Sloinne atá coitianta ar fud tuaisceart na h-Eorpa.
de Bláca Blake: an-líonmhar tríd an dtír. A-Normannaigh agus ceann de "Treabhanna na Gaillimhe". Bhí siad suite i gCo. na Gaillimhe agus Cill Dara. I bhFear Manach, d'fhéadfadh Blake bheith mar ghalldú ar Ó Bláthmhaic, q.v. Caddell a bhí ar na Blácaigh ar dtús. IF & SI.
de Bluinnsíol Blanchfield: líon beag: Cill Chainnigh. Normannaigh "de Blanche Ville" sa 13 céad. Baint acu le Cill Chainnigh ón am sin. MIF.
de Bréadún Breadon: líon beag: Laighin. A-Normannaigh ó log-ainm i Sasana.
de Breit Brett: líonmhar: Oir-Dheisceart, Maigh Eo, Gaillimh: An t-ainm a bhí ag na Normannaigh ar Bhriotánaigh a bhí leo san Ionradh. Bhí a lán Briotánach in arm Uilliam Concaire ag Cath Hastings i 1066. Is comh-Cheiltigh iad Muintir de Breit.
De Brit rare: Dublin. Anglo-Normans of Breton origin who settled in various parts of the country. More usually Brett, Ir. de Breit. The use of the name by the Anglo-Saxons to describe the Strathclyde Britons and the Welsh is discussed by Reaney. DBS.
de Brún Brown,-e: an-líonmhar tríd an dtír, i gCúige Uladh go speisialta. Angla-Normannaigh iad a tháinig san Ionradh Mór agus ó shoin i leith. Le Brun an bun-ainm. Ceann de "Threabhanna na Gaillimhe". Tháinig na Brúnaigh i seilbh Chill Áirne i gcomharbas ar an gCarthach Mór agus Ó Donnchadha Rosa. IF &MIF.
de Brús Bruce: cuíosach líonmhar: Ulaidh & Áth Cliath. Angla-Normannaigh agus Rí-Theaghlach Alban. Tháinig a bhformhór go h-Ulaidh sa 18 céad.
de Buinbhíol (1) Banville: líon beag: Loch Garman. (2) Bonfield: fíor-annamh: Luimneach agus an Clár. Is cosúil gur A-Normannaigh iad ar dtús: de Bonneville - log-ainm.
de Búrca Burke, Bourke: an-líonmhar ar fud na tíre, i gConnachta ach go h-áirithe. Ceann de mhór-chlanna na Normannach: de Burgo. Sa 14 céad, gaelaíodh iad i gConnachta agus bhí tailte fairsinge ag Mac Liam Uachtair i nGaillimh agus Mac Liam Íochtair i Maigh Eo. Bhíodar i mbarúntacht Clann Liam i Luimneach, leis. Thóg na Burcaigh sloinnte Gaelacha dóibh féin, m.sh. Mac Philbín, Mac Réamoinn, Mac Giobúin. Ba liosta le lua na Burcaigh a thuill clú & cáil: Edmund Burke, polaiteoir; an Canónach Uilleac de Búrca, scoláire Gaeilge; Sir Bernard Burke, geineolaí & rl. IF & SGG.
De Burgh Very rare: Dublin etc. The notable Norman family, later Burke, q.v.
de Bús Boyce: Béal Feirste, an Dún Thuaidh, Áth Cliath: A-Normannaigh ón 13 céad (Fraincis bois = coill). Féach Ó Buadhaigh, leis.
de Caiseal Cashel: líon beag: Áth Cliath, Corcaigh, Tír Eoghain. (1) A-Normannaigh ón 14 céad; bhí siad chun tosaigh i Lú. (2) Ó Maolchaisil, a bhain le Tuathmhumhain.
de Cantalún Cantillon: líon beag: Corcaigh, Ciarraí thuaidh, Luimneach. Normannaigh ón 13 céad. Fraincis: canteloup, canadh an mhadra allta (log-ainm?).MIF.
de Carraig Carrick, Carrig, Rock: líonmhar in oirthear Uladh, Cabhán, Lú, an Mhí agus inbhear na Sionainne. Albanach nó A-Normannach san oirthear. Galldú, chomh maith, ar Mac Concarraige, q.v.
de Carrún Carew (Carron anallód): cuíosach líonmhar: Luimneach, Tiobraid Árann, Port Lairge. A-Normannaigh a shocraigh sa Mhumhain go luath.
de Ciomhsóg Cusack: líonmhar: Lár na Tíre, Luimneach, Corcaigh: Seo Normannaigh (de Cussac) a tháinig san Ionradh agus a gaelaíodh ar fad. Chuireadar fúthu sa Mhí in aimsir Rí Eoin ach cailleadar a gcuid tailte sa 17 céad. Sa Chlár, arbh as do Mhícheál de Ciosóg, duine de bhunaitheoirí Chumann Lúith-Chleas Gael, bhí an sloinne Mac Íosóg; ní fios go cinnte an ceann dúchasach é nó gaelú ar Cusack. Seans gurab é an chéad rogha mar tá Mac Iosaig (Mac Isaac) le fáil in Albain, leis.IF.
de Cléir Clare, Clear, Cleere: líon beag: deisceart Laighean, Port Lairge, Tiobraid Árann. Tháinig Richard de Clare, i gceannas ar arm Normannach, go h-Éirinn i 1170. Is cosúil gur ainm áite sa bhFrainc nó i Sasana Clare. Bhí an chlann sa chun tosaigh i gcursaí na tíre síos go dtí an 17 céad.MIF.
De Courcy Quite numerous: scattered. Ir. de Cúrsa. Norman Sir John came to Ireland in 1177. They have been mainly associated with Cork. SGG.
de Crúis Cruise, Cross: cuíosach líonmhar: Áth Cliath, oirthear Laighean & rl. Normannaigh a shocraigh in Áth Cliath agus an Mhí aimsir an Ionraidh. De Cruys a bhí orthu annsin. An bhrí chéanna i gcónaí, is dócha, .i. crois.
de Cuiltéir Quilter: líon beag: Ciarraí thuaidh & rl. A-Normannaigh a bhain le Ciarraí riamh is choíche. Sloinne céirde: déantóir cuilteanna.
de Cuirtéis Curtis: líonmhar i gCúige Laighean. A-Normannaigh ón 13 céad. Ní mór Edmund Curtis (1881-1943), staraí, a lua. De shliocht na bplandóirí, thuig sé Clanna Gael go smior agus tá a "History of Ireland" ar cheann d'ár leabhra móra.
de Cursa de Courcy: annamh agus scaipthe. Normannaigh, dar ndó. Tháinig Sir John de Courcy sa bhliain 1177 agus thug ruathar ar Chúige Uladh ach níos déanaí bhí siad socraithe i gCorcaigh.SI
de Fae Fay: cuíosach líonmhar: Lár na Tíre & rl. Angla-Normannaigh a shocraigh san Iar-Mhí sa 12 céad. Seasann Fay d'Ó Fiaich agus Fahy, leis. Bheadh dian-staidéar ginealaigh ag teastáil chun an scéal go léir a réiteach.
de Fionnghlas Finglas: annamh: Áth Cliath, an Mhí. Normannaigh a thóg an sloinne ón log-ainm, Fionnghlas (sruthán geal). Ón 13 céad anuas.
De Fréine Freyn, Freeney: líon beag: Cill Chainnigh-Port Lairge & Maigh Eo-Gaillimh. Dream Angla-Normannach a chuir futhu i gCill Chainnigh. Fraincis: frêne, fuinseóg. SI.
de Glainbhíol Glanville: annamh: scaipthe. Angla-Normannaigh a bhí sa Mhumhain ón 14 céad.
de Hóir Hoare, Hore: líonmhar: Mumhain & Connachta. Angla-Normannaigh a bhí ag Teach Moshagard, Loch Garman, sa 13 céad. Bhíodar chun tosaigh i gCorcaigh níos déanaí agus leathnaigh ar fud na Mumhan. I gConnachta, d'fhéadfadh an sloinne a sheasamh d'Ó h-Earchadha (Horohoe). Le Hore a bhí ar na céad ionróirí: brí: an duine liath. Gaelaíodh iad go mór - féach an file Seán de Hóra (c.1710-80).
de Husae Hussey: líonmhar i gcoitinne, Ciarraí agus Gaillimh go sonrach. Tháinig siad san Ionradh Normannach agus chuir fúthu sa Mhí agus, níos déanaí, i gCiarraí. De Hosey a bhí orthu ar dtús. Baineann na daoine i gConnacht le clann dúchasach, Ó h-Eodhasa.
de Liath Leo: líon beag: Luimneach-Tiobraid Árann. Bhí siad lonnaithe in aice le Cromadh sa 16 céad - Angla-Normannaigh, is cosúil, mar deir Mac Giolla Iasachta go dtagann an sloinne ón bhFraincis de l'eau (uisce). Maireann an sloinne i Sasana, leis, agus seans gur as "leon" (Laidin: leo) annsan é. Ní mór a rá go bhfuil míniú eile ag de Bhulbh: de Leye .i. "ag an móinéar". Agus an ceann is simplí: gaelú ar Grey nó Gray. SI & SGG.
de Liostún Liston: líonmhar: Luimneach-Ciarraí. Angla-Normannaigh a shocraigh ag Cill Scannail, Luimneach agus d'fhan ann gur díshealbhaíodh i 1595 iad. De Lexinton an sloinne bunaidh, bíodh is nach bhfuil a leithéid i Sasana a thuilleadh. Dar ndóigh, tá clú agus cáil orthu mar Ghaeil leis na céadta blian. SGG.
de Miséid Missett: fíor-annamh, má's beo dóibh. Angla-Normannaigh a shocraigh i gCill Dara agus sa Mhí. Chailleadar a dtailte sa 17 céad. SI.
de Móinbhíol Mansfield: cuíosach líonmhar: Corcaigh & san Oir-dheisceart. Angla-Normannaigh, de Mandeville - leagan atá fíor-annamh anois fiú i Sasana. Tháinig siad san Ionradh agus shocraigh sa Mhí; sa 13 céad, chuaidh cuid acu go h-Aontroim agus is uatha-san a shíolraigh muintir Mhic Uilín (Uidhilín), q.v., annsan. MIF.
de Moiréis Morris: líonmhar i gcoitinne. Angla-Normannaigh go raibh de Marisco ortha ar dtús.Ceann de "Threabhanna na Gaillimhe" ó 1485. Bhí Michael Morris, Tiarna Chill Aithinn, ina uachtarán ar na Cluichí Oilimpeacha le déanaí (1980).
de Nógla Nagle, Nangle: líonmhar: Angla-Normannaigh ón 12 céad. Meán-Bhéarla: atten angle, Laidin: de Angulo. Tá sé le maíomh acu gur h-ainmníodh sliabh uathu - Sliabh an Nóglaigh i gCorcaigh, ach níos mó fós, bhí Nano Nagle (1719-84) acu, an bhean a bhunaigh Ord na Toirbhirte chun oideachas a chur ar fáil do bhochtáin na tíre. Chuaidh cuid acu go Connachta mar ar deineadh Mac Coisteala, q.v., díobh.
de Noiréis Norris: líonmhar: Doire & san Oir-dheisceart. Chiallódh sé Lochlannach i measc na n-Angla-Normannach ach is sa 16-17 céad a tháinig a bhfurmhór. Féach Noraidh.
de Nuinseann Nugent: an-líonmhar: gach aird - Ulaidh, Lár na Tíre, Oir-dheisceart. Ceann de mhór-chlanna na n-Angla-Normannach, a shocraigh sa Mhí tar éis an Ionraidh. Bhí siad chun tosaigh mar shaighdiúirí sa 17 céad. Bhí craobh díobh lonnaithe ag Carraig Uí Leighin, Corcaigh. Fréamh: Nogent - áit sa bhFrainc.
de Paor Power: an-líonmhar gach treo - san Oir-dheisceart ach go h-áirithe. Angla-Normannaigh go raibh Le Poer orthu agus iad ag teacht san Ionradh Mór. Is ionann san agus Le Povre .i. an Bochtán. Níor fhan siad bocht, ámh; fuair réimsí móra talún i bPort Lairge agus maireann fós ann. An fear is ionráití díobh, is dócha, an Paorach go mbíonn lá eile aige sa tsean-fhocal. Bhí an fear bocht ar tí a chrochta i 1798.
de Priondargás Prendergast: líonmhar: gach aird seachas Cúige Uladh. Angla-Normannaigh a tháinig le Strongbow agus a shocraigh san Oir-dheisceart & Tiobraid Árann. Deineadh Piondar díobh, uaireannta. Fréamh: log-ainm i bPenfro sa Bhreatain Bhig.
de Prionnbhíol Prendeville: líonmhar sa Mhumhain, i gCiarraí ach go h-áirithe. Angla-Normannaigh i gCiarraí ón 13 céad. Fréamh: log-ainm sa bhFrainc, is dóichí.
De Sál Saul: cuíosach annamh: an Mhí, an Dún & rl. Angla-Normannaigh ón 13 céad, bhí siad i dTiobraid Árann & Port Lairge ar dtús agus sa Mhí sa 16 céad. Chun tosaigh i gcúrsaí eaglasta i gCaiseal mara bhfuair James Sall OFM bás an mháirtírigh i 1647. Ón bhFraincis la Salle (an halla).
de Sionúir Shinnors: líon beag: Luimneach thoir-Tiobraid Árann. Angla-Normannaigh, ar aon dul le Skinner, ceaptar, ach deir de Bhulbh go bhfuil baint le log-ainm.
de Sláine Slane: líon beag: Béal Feirste. Sloinne a ghlac clann Normannach ón log-ainm, Sláine, sa Mhí. Áit shuntasach, ar ndóigh, marar d'adhain Pádraig tine na Cásca de réir an t-seanchais.
de Stábultún Stapleton: líonmhar: Tiobraid Árann-Cill Chainnigh. Angla-Normannaigh a shocraigh ins na h-áiteanna sa thuas go luath tar éis an Ionraidh. Tugadh Mac an Ghaill agus Gall Dubh orthu nuair a gaelaíodh iad. Tiontaíodh ar ais go Gaule níos déanaí. D'fhoillsigh an t-Ath. Theobald Stapleton Teagasc Críostaí i 1639 ach mharaigh saighdiúirí Chromail é in ard-eaglais Chaisil i 1647. Tar éis treascartha 1691, d'imigh a lán díobh ar an Mór-Roinn, m.sh., an Ginearál Walter V. Stapleton a throid ag léigear Luimnigh, ag cath Fontenoy agus a thuit in gcath Chúlodair, 1746. Cú Chulainn na h-aoise sin, gan amhras.
de Stafort Stafford: líonmhar: Oir-dheisceart. Clann Angla-Normannach i Loch Garman ón 13 céad. Bhí siad chun tosaigh annsin riamh is choíche. MIF.
de Stonndún Staunton: líonmhar: Maigh Eo-Gaillimh, Lár na Tíre. Angla-Normannaigh a tháinig go luath san Ionradh agus a lean na Búrcaigh go Connacht. Deineadh clann Ghaelach díobh i gCeara, Maigh Eo, áit ina dtugadh Mac an Mhíleadha orthu .i. óna bhfear sinsir, Milo de Stanton. Tá Stanton níos líonmhaire i Sasana anois. Ó log-ainm an-choitinn a chiallaíonn "baile clochach". Litriú nua: Standún.
de Treó Troy: líonmhar: Lár na Tíre, Oir-dheisceart, Luimneach-an Clár-Tiobraid Árann. Angla-Normannaigh ón gcathair Fhrancach Troyes; dlúth-bhaint acu le Luimneach - féach Caladh an Treoigh, go bhfuil Castletroy air anois. Tá siad ann le h-ocht gcéad blian.
Dean numerous: Belfast, Dublin, Cork and all areas. It corresponds to a number of names: Norman le Den, one of the "Tribes of Galway"; Ó Déaghain in Tipperary; Mac an Déaghain in Donegal. The latter derive from déaghan, dean (ecclesiastical).MIF.
Dease Very rare: Dublin. Ir. Déise. The name of a place in Meath where this Norman family settled and there remained until recent times. MIF.
Delahoyde Very rare: Dublin. They were A-Normans in 13 cent, also Ir. Ó Scingín in Cavan.
Delamere rare: Midlands. A Norman family who assumed the patronymic MacHerbert. SI & SGG.
Denn rare: Waterford. Ir. Denn. Originally Anglo-Norman in Kilkenny. SI.
Denvir Quite numerous: Down. Said to be from Norman D'Anvers, they have always been associated with Down.
Devereux numerous: S Leinster etc. Anglo-Normans in Wexford since 1170. Also as Devery. Ir. Déabhrús.MIF.
Devitt fairly numerous: Clare-Tipperary etc. Mac Daibhéid. This Irish name relates mainly to a sept of Donegal; in the south, Devitt may be of Anglo-Norman origin. MIF.
Dillon Very numerous: Midlands, N Connacht and generally. Ir. Diolún. One of the great Anglo-Norman families. In Munster, it often represents Ó Duilleáin. IF.
Díolún Dillon: an-líonmhar i gcoitinne, Lár na Tíre & Connachta go sonrach. Normannaigh a shocraigh san Iar-Mhí - Dúiche Diolúin - agus bhí an chlann pairteach in imeachtaí náisiúnta ó shoin i leith. Bhí siad chun tosaigh ar an Mór-Roinn, leis. Áiteanna sa Mhumhain, tugadh Dillon ar Ó Duilleáin, q.v. IF.
Dollard Quite numerous: Ossory. Anglo-Normans, 13 cent. A rare example of an uncomplimentary name which has survived. Dullard, slow of understanding.
Dollard Dollard, Dullard: líon beag: Osraí. A-Normannaigh timpeall Áth Cliath sa 13 céad. Brí, mo léir: dúramán, daoi.
Dondún Dundon: cuíosach líonmhar: Luimneach-Tiobraid Árann, Ciarraí. Normannaigh a tháinig go Luimneach sa 13 céad. Ón log-ainm Aunay sa bhFrainc, ceaptar.
Dore fairly numerous: mainly Limerick. Ir. Ó Doghair, doghra, sorrow. Also, de Hóir, of Norman origin (in some cases).MIF.
Dreelan fairly rare: Carlow-Wexford. Ir. Ó Draoileáin. However, an Anglo-Norman origin is also considered likely. SI.
Dundon fairly numerous: Limerick, Tipperary, Kerry etc. Ir. Dondún. Anglo-Norman, 13 cent in Limerick. SI.
Dunleavy fairly numerous: W Ulster, Connacht. Ir. Mac Duinnshléibhe (Doinnléibhe). A leading family of Ulster before the Norman invasion. Then dispersed and occurring as Donlevy, MacAleevy, Leavy, Dunlop etc. IF.
Eabhróid Everett, Everard: líon beag: scaipthe. Normannaigh a shocraigh sa Mhí & Tiobraid Árann. Eibhearard orthu, leis. Fréamh: Teotanach: torc + cruaidh. DOS.
Easmonn Esmonde: cuíosach annamh: deisceart Laighean. Clann tábhachtach i Loch Garman ón 12 céad. Angla-Normannaigh, dar ndó. IF.
Esmonde fairly rare: S E Leinster. Ir. Easmonn. From O.E. Eastmund, grace-protection. A notable Anglo-Norman family in Wexford since the Invasion. SI.
Eustace numerous: Dublin, E Coast, Clare etc. Ir. Iústás, from the Latin name Eustachius. One of the great Anglo-Norman families from 12 cent. Distinguished in the Resistance from the 16 cent. MIF & SGG.
Everard Quite numerous: Tipperary, Kilkenny etc. Anglo-Normans who first settled in Meath and Tipperary. Irish version is Eibhearard.
Evers Quite numerous: Dublin. Anglo-Norman d'Evers, in Meath 14 cent. This family was active in the Resistance. SI.
Fagan numerous: S Ulster, N Midlands, Dublin. MacLysaght considers the name to be Norman, Ir. Fágán, but some Fagans may derive from Ó Faodhagáin, a sept of Oriel (S Ulster). SI & IF.
Fágán Fagin, Fagan: líonmhar: deisceart Uladh & tuaisceart Laighean. Angla-Normannaigh sa Mhí (Paganus) ach dream Gaelach in Oirghialla, Ó Faodhagáin, gur deineadh Fegan díobh de ghnáth. Tá sé seo pléite ag Mac Giolla Iasachta in Irish Families.
Faghan Foynes, Fynes: leagain den sloinne Normannach "Paganus" = tuathánach, a shocraigh i Lár na Tíre, aimsir an Ionraidh.
Fainín Fanning: líonmhar: Port Lairge-Loch Garman & rl. A-Normannaigh a gaelaíodh agus a bhí lonnaithe uair éigin ag Baile an Fhainínigh (Fannngstown) i Luimneach. SI.
Fallis Quite numerous: Derry, Fermanagh etc. Probably Anglo-Norman fron Falaise, Normandy.
Fannin numerous: Waterford-Wexford, Belfast etc. Ir. Fainín. Anglo-Normans who became gaelicised and gave their name to Fanningstown, Limerick. MIF.
Fant Fant: fíor-annamh: Corcaigh. Ceann de "Threabhanna na Gaillimhe". Normannaigh is cosúil, ón bhFraincis enfantle Faunt. Tá Baile an Fhóntaigh (Fantstown) i Luimneach a théann siar go dtí 13 céad.
Fay numerous: Tyrone-Monaghan-Cavan, N Midlands, Down. Two origins (1) An erenagh family in Fermanagh, Ir. Ó Fiaich (also as Fee); (2) Anglo-Normans of 12 cent who settled in W Meath, Ir. de Fae. IF &MIF.
Feerick Quite numerous: Galway etc. Ir. Mac Phiaraic, diminutive of Piers, the Norman version of Peter. Originating as a branch of the Berminghams, q.v. MIF.
Fegan numerous: Ulster, particularly Down. Ir. Ó Faodhagáin, mod. Faogáin. A sept of Oriel (Armagh). Not to be confused with the Norman Fagan, Fegan in Leinster. IF.
Feirtéir Ferriter: cuíosach annamh: Ciarraí & rl. A-Normannaigh go raibh baint aca le Corca Dhuibhne leis na cianta - bhí siad in Éirinn i 1295. An duine b'iomráití díobh, gan amhras, Piaras Feirtéir (1610-1653), file agus máirtíreach. Ón mBéarla "ferret" a chiallaíonn cuardach géar nó fiú robáil. IF & DBS.
Ferriter fairly rare: Kerry etc. Ir. Feirtéir. Anglo-Normans in Kerry since 1295. Noted in the person of the 17 cent poet, Piaras Feirtéir. SI & IF.
Ffrench Quite numerous: Roscommon, Wexford, Meath etc. Anglo-Normans who settled in Wexford and Galway, whence one of the "Tribes of Galway". The Welsh "ff" for normal "f" arose in 16 cent. The name also occurs as French. Ir. Frinseach.
Finnamore rare: Midlands. Anglo-Norman, 13 cent. From French fin amour (dear love). The Irish Fionamúr is close to the original. SGG.
Fionnúir annamh: Fenner: Áth Cliath & Béal Feirste. Sloinne Normannach as log-ainm Gaelach, Fionnabhair (leitir álainn), le fáil ón 14 céad i gCúige Laighean.
Fiotún Fitton, Fettin : annamh: Corcaigh, Luimneach. Deir de Bhulbh gur ainm pearsanta Normannach atá ann. In Éirinn ón 13 céad.
Fitz Very rare: Dublin. Norman fitz = fils (French) = mac (Irish) = son (English). In this case the "patro" part of the name has been dropped.
Fitzelle Quite numerous: Kerry, Down etc. Norman, in Antrim 17 cent.
Fitzgerald Very numerous: all parts, particularly Munster. Ir. Mac Gearailt. Maurice Fitzgerald came in the Norman Invasion and was ancestor to the two main branches of the family: Desmond and Kildare. The aristocratic tradition survives with the Knight of Glin and the Knight of Kerry. IF & SGG.
Fitzharris Quite numerous: S E Leinster. Ir. Mac Éinrí. Anglo-Normans who settled in Wexford. It is synonymous with Fitzhenry.
Fitzpatrick Very numerous: all areas. Ir. Mac Giolla Phádraig (son of Patrick's servant). This is the only Fitz- name of indigenous origin - they were chiefs of Ossory (Kilkenny-Laois) at the time of the Norman Invasion and are still numerous there. The Fitzpatricks of Ulster are thought to be related to Maguire Fermanagh. See also Kilpatrick. IF,MIF, SGG.
Flavelle rare: Armagh-Down. An Anglo-Norman name in Ulster; it is possibly an anglicisation of Ó Flannghaile in Connacht. See Flannelly. SI.
Fleming Very numerous: S E Leinster, N Munster, Ulster etc. Ir. Pléamonn. People from Flanders who came in the aftermath of the Norman Invasion, having been previously settled in Wales. Seán Pléamonn (1814-1896) was a major influence in the Gaelic revival at the end of 19 cent. IF & SGG.
Forrestal fairly numerous: Wexford-Kilkenny-Tipperary etc. Anglo-Normans, since 13 cent. They became hibernicised and were active in the affairs of the country. The name is probably cognate with Forrester.
Frainclín Franklin: líon beag: Luimneach, Loch Garman. Angla-Normannaigh ón 13 céad. An bhrí: saor-ghabhálaí (faoin gcóras feodach). SI.
Francis fairly numerous: Down, Galway etc. Ir. Proinséis. A Norman name: le Franceis, the Frenchman. SI.
Fraser numerous: Belfast, Down, Dublin. Ir. Friseal. A prominent Scottish clan whose chief was called Mac Shimidh, hence Mac Kimmie. Woulfe considers they were Normans originating in Friesland and first called Frisell when they appear in Scottish records in 12 cent. Also as Frazer & Frizell. SS & SGG.
Frazer numerous: Ulster generally, scattered elsewhere. The name has been in Ireland since the Norman Invasion but the large Ulster grouping derives from the settlements of the 17 cent. See Fraser. SGG.
Freyne Quite numerous: Kilkenny, Waterford, Mayo-Galway etc. Ir. de Fréine. An Anglo-Norman family who settled in Kilkenny. Synonyms: Frain, Frayne, Freaney, Freeney. Derivation from the French de frêne, (ashtree). MIF.
Friseal Frizzell(e): cuíosach líonmhar: Béal Feirste, an Dún, Ard Macha & rl. A-Normannaigh a shocraigh i Luimneach sa 13 céad agus i gCorcaigh sa 14 céad. Ach is cosúil gur de bhunadh Albanach na daoine sa tuaisceart, mar sé Friseal an sean-leagan ar Frazer, clann mhór Albanach atá líonmhar in Ultaibh (ón bhFreaslainn dóibh ar dtús, is cosúil).
Frizzell fairly numerous: Belfast, Down, Armagh etc. Ir. Friseal. This name was amongst the Anglo-Normans who settled in Munster 13 cent but here it is generally of Scottish origin, being synonymous with Fraser, q.v. MIF & SGG.
Fuireastal Forrestal: líon beag: Cill Chainnigh-Loch Garman, Port Lairge-Tiobraid Árann. Angla-Normannaigh ón 13 céad. Forstall a bhí orthu fadó. Brí: banrach, ní coill. Bhíodar chun tosaigh i gCill Chainnigh riamh is choíche. MIF.
Furlong numerous: Wexford-Wicklow, Waterford etc. Ir. Furlong. Anglo-Normans who settled in Wexford in 13 cent. Reaney considers that Furlong (furrow-long) came to mean the race-track and even the runner. MIF & DBS.
Furlong Furlong: líonmhar: Loch Garman-Cill Mhantáin, Port Lairge. A-Normannaigh a chuir fúthu i Loch Garman sa 13 céad. Bhí siad chun tosaigh ann ó shoin."Furrow-long",MIF.
Gall Quite numerous: Kilkenny-Wexford-Waterford. Ir. Gall; Mac an Ghaill (gall = foreigner). The latter a patromymic adopted by the Stapletons, an Anglo-Norman family who settled in Kilkenny. SI & SGG.
Galldubh Stapleton, Stackpoole: Leas-ainm a ghlac na clanna Angla-Normannacha chucu ins na céadta Gaelacha (13ú & 14ú). Bhí Stapleton i gCill Chainnigh ó thosach an Ionraidh agus tháinig Stackpoole ón mBreatain Bhig go dtí an Pháil sa 13 céad. MIF.
Ganter rare: Dublin. Anglo-Norman, le gantier, the glove-maker. In Dublin since mediaeval times. SI.
Garland fairly numerous: Cavan-Monaghan, Louth-Meath etc. Ir. Gearlann, originally Gearnún from Gernon, Normans who came with Strongbow and settled in Louth. MIF.
Garvin Quite numerous: Mayo, Derry etc. Ir. Ó Gairbhín. A sept of the Southern Uí Néill who left Meath for Mayo under pressure from the Normans. IF & SGG.
Gaynard Very rare: Mayo. Ir. Ó Gánaird, (spoken language). An Anglo-Norman family in Connacht since 13 cent, hence the gaelicisation.
Gearbhás Jarvis: líon beag: Cúige Uladh & rl. Bhí siad in Éirinn sa 13 céad. Ón ainm Francach Gervais, a bhí i bhfeidhm i measc na Normannach.
Gearlann Garland: cuíosach líomhar: deisceart Uladh-tuaisceart Laighean. Ón sloinne Normannach Gearnún (Guernon), q.v. Féach Mac Gartlann, leis.
Gearmán Germaine: annamh: scaipthe. Ón ainm Normannach Germund, nó, b'fhéidir, Gearmánach (ball den náisiún sin). Leagan eile: Gearmonn.
German Quite numerous: scattered. Ir. Gearmán. English or Scottish, probably from the Norman name Germund. SS.
Gibbons numerous: all areas particularly Connacht. Ir. Mac Giobúin. This is an English first name but most bearers of the name are descended from Anglo-Normans: either the Burkes of Connacht or the FitzGibbons of Limerick - the latter included the White Knight, one of the three Knights of Desmond. Those of Leinster and Ulster may derive from later English settlement. IF.
Gifford rare: Down. Scottish, of Norman origin. The common French name Giffard means "chubby". Dauzat.
Glanville rare: scattered. Ir. de Glainbhíol. Anglo-Normans in Munster since 14 cent.
Gogan Quite numerous: Midlands, Dublin. Ir. Gógan, Mag Eochagáin. Generally a variant of Anglo-Norman Cogan, associated with Cork since 13 cent. See also Goggin. However, Mag Eochagáin relates to a branch of the Southern Uí Néill in W Meath, also as Geoghegan, which see. SI & SGG.
Gorham fairly rare: Conamara, Dundalk. Ir. Ó Guairim. Woulfe gives it as Norman de Guram, saying it has been in Ireland since 13 cent. MacLysaght thinks it may also be native to Conamara. The name certainly occurs in England - there is a Gorhambury in Herts.
Grace numerous: S E Leinster, Munster. Ir. Grás. One of the great Norman families, originally thought to be descended from Raymond le Gras who married Strongbow's sister. Now believed to be descended from the Grace (Crassus) brothers of Gloucestershire, who accompanied William Marshall, their uncle, to Ireland. They have been associated with Kilkenny and adjacent areas.MIF.
Grahame Very numerous: Ulster mainly, also Leinster. Scottish, 17 cent. They were an Anglo-Norman family who settled in Scotland in 12 cent. However, in Connacht it is likely to be an anglicisation of Ó Gréacháin, which occurs as Grehan and Greham. SI & SGG.
Grant numerous: Ulster, Dublin, The South-East, Connacht. Ir. Grant, Mag Raighne. A leading Scottish name of Norman origin, cognate with French grand, large, tall. However it has occurred in mediaeval records long before the advent of Scottish settlers in 17 cent. The name has been used for MacGranny, Granny (Mag Raighne) in Ulster. MIF.
Granville Quite numerous: Kerry and scattered. Ir. de Grainbhil. Also as Granfield. English, 17 cent. and possibly the earlier Norman de Granville. SI.
Grás Grace: líonmhar: oir-dheisceart Laighean & rl. Clann mhór Normannach a shíolraigh ó Raymond le Gras (ramhar) a d'éag c. 1190. Chuireadar fúthu i gCill Chainnigh agus bhíodar chun tosaigh go creidiúnach i gcúrsaí na tíre ó shoin i leith. MIF.
Grennan fairly numerous: Offaly, Wexford, Mayo. Ir. Ó Grianáin, grian, sun, was a feminine name in Irish legend. However, the name is of Norman origin in Leinster. MIF.
Gúilín Goulding: cuíosach líonmhar: Corcaigh & Port Lairge. A-Normannaigh a shocraigh in aice le Áth Cliath agus Corcaigh. MIF.
Hackett numerous: Tyrone and adjoining areas; Leinster and Munster generally. Ir. Haicéid. Anglo-Normans, since the Invasion. Also, in Ulster, as an anglicisation of Mag Eachaidh.
Haicéid Hackett: líonmhar: Tír Eoghain & máguaird; Laighin & Mumhain i gcoitinne. Angla-Normannaigh ó aimsir an Ionraidh a b'ea iad, ach i gCúige Uladh, galldú ar Mag Eachaidh. B'as Tiobraid Árann don Dominiceánach, Pádraigín Haicéid, file, (1600-1654), a scríobh "Muscail do mhisneach, a Bhanba" i 1646 - uair na cinniúna do Chlanna Gael.
Hammond numerous: E Ulster, Dublin. From the Norse personal name Amundr, this name pre-dates the Norman Invasion, but was also borne by later English settlers. It may stand for Mac Ámainn (MacCammon) which was associated with Down. SI & SGG.
Hamon Hammond: líonmhar: oirthear Uladh & Áth Cliath. Bhí an sloinne i bhfeidhm i measc Lochlannach Áth Cliath agus a ngaolta, na Normannaigh, go raibh an t-ainm Hamo acu, ceann Teotanach a bhaineann le haim = baile. Féach Mac Ámoinn.
Harold Quite numerous: Dublin and scattered. Well-known Teutonic first name associated with Norse families in Dublin and Limerick. Pre-dating the Norman invasion. IF.
Harper numerous: Ulster generally; Wexford-Kilkenny etc. Anglo-Norman, 13 cent in Leinster. In Ulster the name is English from 17 cent. The harp was not exclusively Irish. SI.
Harvey numerous: all areas, especially Ulster. English, from a Breton personal name introduced at the time of the Norman conquest of England. Woulfe also gives it as an anglicisation of the Galway name Ó h-Airmheadhaigh, perhaps from airmed, a measure of grain. Bagenel Harvey (1752-98) was one of the heroes of the Rebellion of 1798. IF & SGG.
Haskins Quite numerous: E Ulster, Dublin etc. English of Norman origin; also a native Connacht name, Ó h-Uiscín, usually rendered Waters. Most current names seem to belong to the former category. SI & DBS.
Hayden numerous: S Leinster and generally. Ir. Ó h-Éideáin, a sept of Carlow. MacLysaght mentions a Norman family of the name who settled in Wexford. SI.
Hayes Very numerous: all areas: Munster and S Leinster especially. Also E Ulster. The Irish is Ó h-Aodha from Aodh, a popular personal name meaning "fire". It applies to some ten septs in different areas and was also an Anglo-Norman name in Wexford. The Irish name has been widely anglicised Hughes in the north; in Cork it appears, more accurately as O'Hea. SI, IF & SGG.
Hearmon Harman: líon beag: Lú & rl. Angla-Normannaigh a bhí sa Mhí sa 13 céad. Ón ainm Teotanach Hereman = gaiscíoch.
Henebery Quite numerous: Waterford-S Kilkenny etc. Ir. de Hindeberg, Norman 13 cent.
Herbert numerous: Dublin, Cork, Kildare, Limerick-Kerry-Clare & E Ulster. Ir. Hoirbeard. Anglo-Normans, also 16 cent English settlers in Kerry. SI.
Hestor Quite numerous: Galway-Roscommon-Mayo etc. Ir. Ó h-Oistir. Woulfe found it in Roscommon and Mayo but could not determine the origin. MacLysaght mentions a possible Anglo-Norman source. SI & SGG.
Hoare numerous: Munster & Connacht etc. Ir. de Hóir, de Hóra. Anglo-Normans associated with Wexford where it occurs as Hore. They also settled in Munster generally. In Connacht, it may stand for Ó h-Earchadha (Ó h-Earchaí). Some may be descended from later English settlers. MIF.
Hollywood fairly numerous: Down-Louth, Dublin. A toponymic, perhaps from Hollywood in Co. Dublin. This Anglo-Norman family settled in Dublin and Oriel, consistent with present distribution. SI.
Hopkins numerous: E Ulster, Dublin, N Midlands, Connacht. English in Ulster and E Leinster; in Connacht, Longford etc, it is Ir. Ó h-Oibicín which appeared as Hobigan in 17 cent. This may be a gaelicisation of a Norman name. MacLysacht mentions Mac Oibicín as a variant. SI &MIF.
Horsey Anglo-Normans, 13 cent. Ir. de Horsaigh. The name does not appear in current telephone directories, but has been previously recorded. SGA.
Hosey rare: scattered. (1) Ó h-Eodhasa, usually Hussey. (2) Normans, de Hosey, who settled in Meath. SI.
Howlett Quite numerous: South East, Limerick etc. Ir. Húiléid. Anglo-Normans who settled in Leinster, now mainly Wexford. A double diminutive of Hugh. SI.
Huet fairly rare: Dublin etc. French, common in Normandy.
Húiléid Howlett: líon beag: Oir-dheisceart, Luimneach. Angla-Normannaigh a shocraigh i Loch Garman. Díspeagadh faoi dhó ar Hugh - Hughelet.
Húilín Howlin: líon beag: Loch Garman. Angla-Normannaigh a chuir fúthu i Loch Garman agus a d'fhan ann. Díspeagadh ar an ainm Hugh a bhí an-choitinn i measc na n-ionróirí. Deirtear gur de bhunadh Briotánach iad - bhí na Briotánaigh líonmhar in arm Liam Concaire i 1066.
Hussey numerous: all areas, especially Kerry and Galway. Ir. Ó h-Eodhasa, a bardic family of Fermanagh, it has been changed to Oswald in some cases. There were also Norman De Hoseys, who settled in Meath and Kerry. Ir. Husae. SI & SGG.
Iústás Eustace: líonmhar: cósta an Oirthir, an Clár & rl. Clann mhór Angla-Normannach i gCill Dara, a bhí chun tosaigh i ngnóthaí na tíre sa Mheán-Aois agus a sheas an fód i gcoinne choncais Shasana sa 16 & 17 céad. MIF.
Ives rare: Belfast. English, from Norman & Breton first name, Yve. Fr. if, iúr. DBS.
Jerym Quite numerous: Cork. Anglo-Normans, 13 cent, deriving from le Germain (the German). The Irish is given as Gearmann (SGA).
Jordan Very numerous: all areas, especially Connacht. Ir. Mac Siúrtáin, a Gaelic patronymic adopted by a Norman family whose head was Jordan d'Exeter. In due course they became "Hiberniores Hibernicis". The name arose from the practice of baptizing children with water brought back by pilgrims from the Holy Land. IF.
Joyce Very numerous: all areas, especially Connacht. Ir. Seoigh(e). A Welshman established the family in Iar-Chonnacht in 13 cent in an area called "Joyces' Country". They also became one of the "Tribes of Galway". The name may originate in the Breton Josse or the Norman Joie. IF & DOS.
Keatings Very numerous: all areas, especially South East. Ir. Céitinn. Anglo-Normans who settled in S E Leinster 12 cent. Perhaps from Welsh first name Cethyn. Seathrún Céitinn was a leading writer of classical modern Irish in 17 cent. SI & SGG.
Kiersey fairly rare: Waterford, Wicklow. Ir. Ciarasach, de Céarsaigh. Anglo-Normans who settled in Waterford in 13 cent. Seemingly from Kersey in Suffolk. SGG & DBS.
Lacey numerous: South East, E Leinster, N Munster etc. Ir. de Léis. Anglo-Normans in Meath (12 cent) and Limerick, perhaps two separate families; also Ir. Ó Laitheasa in Wexford. This is Ó Flaitheasa (ruler-choice) with "F" aspirated. SI, IF & SGG.
Lacy Quite numerous: Midlands etc. As Lacey. Reaney states that the name is from Lassy in Normandy. DBS.
Laffan fairly numerous: South East, N Munster etc. Ir. Lafán. Anglo-Normans in 14 cent. Derivation: French: l'enfant (child) or La Font (place-name). SI, SGG and Dauzat.
Laighléis Lawless, Lillis: líonmhar: Laighin & rl. Angla-Normannach, "eisreachtaí". Bhí siad i measc "Treabhanna Chill Chainnigh" agus bhí baint acu le Maigh Eo, leis.
Landers fairly numerous: Munster, South East etc. Ir. de Londras and in the North :- Mac Giolla Andréis. Anglo-Normans: de Londres (London). MIF.
Landy Quite numerous: South East etc. Norman "de la Launde" (glade). In Ireland 13 cent.
Large Quite numerous: Belfast, Armagh, Dublin etc. Anglo-Norman, 13 cent. French large = generous. SI.
Lawless numerous: Leinster generally, Down, Galway etc. Ir. Laighléis (outlaw). Anglo-Normans who were associated with Kildare and Kilkenny, where they were one of the "Tribes of Kilkenny". IF.
Leacy Quite numerous: Wexford etc. Ir. Ó Laitheasa from Flaitheas, principality. A sept of Wexford which predates the Norman Lacey, q.v. SGG.
Ledwidge Quite numerous: Dublin etc. Anglo-Normans, c 1200, associated with the Midlands.
Leo Quite numerous: Limerick-Tipperary etc. Ir. de Liath (SGG). Anglo-Normans associated with Limerick. MacLysaght explains that it derives from de l'eau (water).
Lewis numerous: all areas but mainly Ulster. Ir. Lobhaois. This name is Welsh, Scottish and English. From Teutonic first name Hlúdwig (loud battle). They first appeared as Anglo-Normans who settled in various places but the name is mainly related to the Plantation of Ulster in 17 cent. SGG & DBS.
Lindsay numerous: Ulster generally, Sligo etc. Scottish. A leading family of Scotland, of Norman and English origin. Sometimes an anglicisation of Ó Loingsigh (Lynch). SS.
Lionóid Lynott: líon beag: Maigh Eo-Tír Conaill-Doire. Clann Bhreatnach-Normannach a chuir fúthu i dTír Amhlaidh, Maigh Eo, sa 13 céad agus atá ann fós. An bhrí: b'fhéidir, "leon beag". MIF.
Liston numerous: Limerick-Kerry etc. Ir. de Liostún, Anglo-Normans, 13 cent, always associated with Limerick. A family remarkably consistent in the Irish Resistence.
Lobhaois Lewis: líonmhar gach aird. Normannaigh Bhreatnacha a tháinig sa Ionradh agus a shocraigh in áiteanna éagsúla. Ón ainm Teotanach Hludwig, a ghlac na Breatnaigh leis mar leath-aistriúchán ar Llewellyn - ainm dúchasach a chuir mearbhall ar Bhéarlóirí. Tá slua mór díobh i gCúige Uladh de bharr inimirce an 17 céad.
Lockhart numerous: Ulster generally, Dublin etc. Scottish, from first name of Normans who settled in Scotland in 12 cent. SS.
Logan Very numerous: all areas, especially Ulster. Ir. Ó Leocháin, a sept of W Meath at the Invasion, they were dispersed through Connacht. Ulster Logans are part indigenous, part Scottish and the Normans added de Logan to the Ulster scene in 12 cent. MIF.
Long Very numerous: Munster and South East, also widespread in Ulster. Ir.(1) Ó Longaigh (Cork), (2) Ó Longáin, originally of Mayo, then mainly an ecclesastical family of Munster, (3) Ó Lúing,(Kerry), (4) de Long (Anglo-Norman). The Longs of Ulster may well be of English origin. MIF.
Lovell fairly rare: Down, Cork etc. Ir. Luibhéil. Anglo-Normans of 14 cent, the derivation being from lovel, a wolf-cub. The name became prominent in America.
Lundy fairly numerous: Down-Antrim, Dublin etc. Probably from Norman "de la Lounde", 13 cent. The name has been in Ireland since then. However, in Ulster it must be of later English origin. MIF.
Luttrell fairly rare: Laois-Tipperary, Cork etc. Anglo-Norman 13 cent. Diminutive of "otter". Notable in the Pale - see Luttrellstown. SI.
Lyall fairly numerous: E Ulster, Derry, Donegal etc. Ir. Ó Laoighill (SGG), however the name is generally of Scottish origin (17 cent) and was spelled de Lisle in 13 cent, so it was clearly Norman then. MacLysaght says that it occurred amongst the Huguenots who settled in Belfast in 18 cent. Lyall is also an English diminutive of Lyon. SI & SS.
Lynch Very Very numerous: in every part of the country. Ir. Ó Loingsigh, from loingseach, mariner. From a number of distinct septs in E Ulster, Cavan, Clare, Cork, Tipperary. The name also includes Norman de Lench, de Leyn, who became prominent in Galway City where they were the leading "Tribe". IF & SGG.
Lyon Very rare: Belfast. A Scottish name of Norman origin. SS.
Lyvet Anglo-Normans: 13 cent in Leinster. The name does not appear in current telephone directories, but has been previously recorded.
Mac Adaim (Mac) Adam(s): líonmhar: Cúige Uladh & eile. Bhí Adam coitianta mar ainm baiste i measc na Normannach agus ghlac Muintir de Barra an sloinne Mac Adaim chucha ach is sloinne Albanach in Éirinn é go ginearálta. Tá Adams i bhfad níos líonmhaire.
Mac an Ghaill Mac Gill, Stapleton: líonmhar san Oir-dheisceart mar Stapleton, Angla-Normannaigh a shocraigh i gCill Chainnigh agus ghlac an sloinne Gaelach sa chucu féin.
Mac an Mhíleadha Mac Evilly: líon beag: Gaillimh-Maigh Eo. Ainm sinseartha a ghlac muintir Staunton (Stanndún) chucu i gCeara, Maigh Eo. D'fhill cuid mhaith díobh ar an mbun-sloinne, Stanndún, níos déanaí. Bhí an t-ainm Milo coiteann ag na Normannaigh. Fréamh: miles, saighdiúir as Laidin. SGG &MIF.
Mac an Phríora Prior: cuíosach líonmhar: Cabhán-Muineachán-Lú. Clann Ghaelach i gCabhán agus an iarthar ach seans gur Angla-Normannaigh na daoine san oirthear. Tá áit darb' ainm Baile Mhac an Phríora i gCiarraí. Is léir ós na sloinnte nach raibh aontumhacht na cléire ró-dhocht sa mheán-aois - ceann amháin d'an-chuid leithscéalta a bhí ag an bPápa agus na Sasanaigh chun chur isteach ar chúrsaí na h-Éireann.
Mac Carrghamhna Mac Carron, O'Growney: cuíosach líonmhar: Muineachán, Connachta & rl. Bhí an clann sa bunaithe san Iar-Mhí ar theacht na Normannach nuair a scaipeadh iad. Claochló ar an mbun-sloinne is ea Ó Gramhna. Tá Mac Cearáin i dTír Conaill, leis. Fréamh: ainm pearsanta: Carrghamhain: sleá + gamhain. Caulfield & Gaffney orthu anois chomh maith.SGG.
Mac Éinrí Henry: líonmhar: Connachta. Craobh de chlann A-Normannach a ghaelaíodh.
Mac Gartlann Mac Gartland: annamh: Tír Eoghain. Faoin leagan Mac Gartnáin bhí clann de Chineál Eoghain. B'fhéidir go bhfuil baint éigin leis an sloinne Normannach Garlan nó Guernon; féach Gearnún.
Mac Gearailt FitzGerald: an-líonmhar gach treo, sa Mhumhain ach go h-áirithe. Tháinig Muiris Mac Gearailt san Ionradh Normannach agus is uaidhsean a shíolraigh Gearaltaigh Chill Dara agus Deasmhumhan - dhá chlann a bhí lárnach i stair na tíre. Maireann a sliocht i Ridire a' Ghleanna i Luimneach. Fréamh: ger (sleá) + wald (riail) Teotanach. IF.
Mac Hoiste Hosty: cuíosach annamh: Gaillimh-Maigh Eo. Breatnach darb'ainm Hodge a shocraigh i Maigh Eo sa 13 céad, a chuir tús leis an sloinne seo, deirtear. Ach is ainm Normannach Roger (Hodge), ar ndóigh. Féach Mac Mibhric, leis.
Mac Máigheóc Mayock: annamh: Maigh Eo. Bhí sé seo ag na Condúnaigh, leis, agus ag dream eile Normannach i Maigh Eo, is cosúil. Féach Mac Máighe.
Mac Míoluic Mullock: annamh: Áth Cliath. Bhí siad i gConnachta sa 16 céad - craobh, b'fhéidir, de chlann Normannach tríd an ainm Milo. Féach Ó Méalóid.
Mac Muiris Rua Morrisroe: cuíosach annamh: Ros Comáin-Maigh Eo. Bhain an sloinne seo le Ros Comáin - craobh de chlann Normannach, is cosúil.
Mac Niocaill Mac Nicholl: líonmhar: Cúige Uladh, Doire go sonrach. Bhain siad le Tír Eoghain ach tá an sloinne in Albain, leis. Bhí an t-ainm Gréagach Nikolaos "bua an phobail" an-choitinn ag na Normannaigh agus ghlac na Gaeil leis.
Mac Óda Coady, Cody: líonmhar: Port Lairge-Cill Chainnigh-Tiobraid Árann-Corcaigh thoir. Ainm sinseartha a ghlac na h-Angla-Normannaigh Archdeacon chucu sa 13 céad i gCill Chainnigh. Ón ainm Teotanach Odo nó Otho, a chiallaíonn "saibhir".
Mac Piarais Pearse: ar aon dul le Piaras, q.v. Fréamh: an t-ainm Piers (Laidin Petrus) a bhí coitinn i measc na Normannach. Mac le Sasanach dob'ea Pádraig Mac Piarais (1879-1916) file & tírghráthóir. Luann de Bhulbh an leagan Mac Phiarais, leis.
Mac Réamoinn (Mac) Redmond: an-líonmhar: Oir-dheisceart & rl. Gaelú ar an ainm Normannach Raymond; ghlac craobh des na Búrcaigh mar ainm sinseartha é agus mar an gcéanna ag muintir Mhurchadha i Loch Garman. Ar ndóigh, b'é Raymond le Gros, a tháinig le Strongbow, an ceann sinseartha agus bhí siad chun tosaigh i Loch Garman ó shoin i leith. Bhí John E. Redmond (1855-1918) ina a cheann ar an bPáirtí Éireannach i nDáil Shasana in ndiaidh Pharnail. Fréamh: ainm Teotanach Raginmund "comhairle + cosantóir". IF.
Mac Roibeaird Mac Roberts: cuíosach líonmhar: oirthear Uladh. De bhunadh Albanach, de ghnáth. Tháinig an t-ainm Teotanach Robert (clú + geal) leis na Normannaigh.
Mac Seafraidh Mac Sheffrey: annamh: Doire. Tá Mac Shaffrey i dTír Chonaill agus Shaffrey in Áth Cliath. Is gaelú ar an ainm Normannach Geoffrey é.
Mac Séamais Jameson: líonmhar: Ulaidh-Lár na Tíre. Sloinne Albanach de ghnáth - lucht fuisce, gan amhras, ach ainm sinseartha i measc na Normannach, leis.
Mac Searthúin Sharoon: níl ann anois. Ainm sinseartha a ghlac muintir Phriondargast i gCiarraí. Maireann sa log-ainm Gleann Searthúin in aice le Oileán Chiarraí. Díspeagadh ar an ainm Normannach Geoffrey.
Mac Shaffrey Very rare: Donegal. Ir. Mac Seafraidh. From the Norman Geoffrey, so synonymous with Jeffries & Jefferson.
Mac Síomóin Fitzsimons: líonmhar: an Dún, Cabhán-Muineachán-Lú. Angla-Normannaigh a shocraigh sa Dún, Iar-Mhí agus Maigh Eo ón 13 céad ar aghaidh.
Mac Stiofáin Stephens & rl: líonmhar ar fud na tíre. Sloinne Angla-Normannach .i. Fitzstephen agus ainm sinseartha i Maigh Eo. Bhí Stevenson an-choitinn i measc phlandóirí Uladh.
Mac Uighilín Mac Quillan: líonmhar: oirthear Uladh. Clann Normannach, de Mandeville, a tháinig ón mBreatain Bhig agus a lonnaigh sa Rúta, tuaisceart Aontroma (sean-ríocht Dál Riada) sa 13 céad. Bhí a ndún-áras ag Dún Libhse. Bhíodar ina dtiarnaí ar an Rúta gur bhuaigh Somhairle Buí Mac Domhnaill orthu i 1567. Fuair Tiarna deireannach an Rúta, Ruairí Óg Mac Uighilín, bás i 1634. D'oirfeadh an mana Hiberniores Hibernicis dóibh. Fréamh: ón ainm Hughelin, díspeagadh dúbalta ar Hugh. Litriú nua: Mac Uilín.
Mac Uileagóid Mac Eligott: líonmhar: Ciarraí thuaidh-Luimneach. Ceaptar gur Normannaigh, FitzElias, a tháinig ón mBreatain Bhig sa 13 céad, atá ionntu. D'fhéadfadh sé sin teacht le míniú de Bhulbh .i. go bhfuil an sloinne bunaithe ar dhíspeagadh ar Uileac nó Uilliam. Ar aon nós, táid i gCiarraí ón 16 céad agus Baile Mhic Uileagóid, in aice le Trá Lí, annsan mar fhianaise.
Mac Uilliam Mac William: líonmhar: Cúige Uladh & rl. Tháinig an t-ainm Teotanach William .i. Wilhelm (toil + cafarr) leis na Normannaigh agus glacadh mar ainm sinseartha go forleathan leis ach i gCúige Uladh is sloinne Albanach atá i gceist, de ghnáth.
MacCavitt Very rare: Clare. Variant of Mac Kevitt, q.v. numerous: Belfast-Antrim etc. Ir. Mac Ádhaimh (son of Adam). An early Gaelic form of Adam which predates the introduction of the name by the Normans. It was also current in Scotland. See Mac Adam, Adams.
MacChesney Quite numerous: Belfast area etc. Scottish from Galloway, probably from Anglo-Norman Chesnai, oak grove: see Chaney. SS & SI.
MacElligott numerous: N Kerry, Limerick etc. Ir. Mac Uileagóid, diminutive of Uileoc, William. Thought to be a Cambro-Norman family, FitzElias, in Ireland 13 cent and long identified with Kerry. SI &MIF.
MacEvilly Quite numerous: Galway-Mayo etc. Ir. Mac an Mhílidh, míleadh, warrior. A patronymic adopted by the Norman Stauntons in Mayo.MIF.
MacGiffert Very rare: Down. Probably Scots Gaelic for Norman Gifford, q.v.
MacGraham Very rare: Dundrum (Down). Perhaps a Scots Gaelic version of the Norman Graham who settled in Scotland in 12 cent.
Machin Very rare: Belfast area. English, from Norman-French "mason".
MacMinn numerous: E Ulster. Ir. Mac Minne. Scottish "son of Menzies", itself derived from Norman Meyners. SS.
MacMurrough rare: Dublin etc. Ir. Mac Murchadha, mod. Mac Murchú. First name Murchadh, sea-warrior. Three septs, best known being that of Leinster, descended from Murchadh, grand-father of Dermot who introduced the Normans to Ireland.
MacShane numerous: Ulster generally, Louth-Meath etc. Ir. Mac Seáin, the first name Seán is a gaelicisation of Norman-French Jean. A branch of the O'Neills of Tyrone. SI.
MacWatters Quite numerous: Down-Antrim. Ir. Mac Uaitéir, from first name Walter, a Teutonic name meaning "mighty army" and popular amongst the Anglo-Normans. SI.
MacWilliams numerous: Ulster generally, Dublin etc. Ir. Mac Uilliam (Liam). The first name William, Teutonic Willhelm, meaning "will-helmet", was common amongst the Normans. See also Williams. SI.
Mághún Maune: annamh: Luimneach. Normannaigh. Díspeagadh ar Mhaitiú.
Magner fairly numerous: Cork-Limerick-Kerry etc. Ir. Maingnéir. Anglo-Normans, 13 cent. Originally Magnel, but Magnier is the current form in France. MIF.
Maingnéir Magner: cuíosach líonmhar: Corcaigh-Luimneach-Ciarraí. Angla-Normannaigh ón 13 céad. Magnel a bhí orthu - díspeagadh ar Mhagnus. Tá an leagan Magnier sa bhFrainc anois. Tá Castlemagner i gCorcaigh, ar ndóigh. MIF.
Mairtéil Mortell: líon beag: Luimneach-an Clár. Angla-Normannaigh ón 13 céad. Bhain siad le Tiobraid Árann ar dtús agus tá Baile an Mhoirtéalaigh i Luimneach ón 15 céad.MIF.
Major Quite numerous: Belfast area, Tyrone etc. English, 17 cent in Ulster. Derived from Norman- French mauger, from Teutonic "council-spear". DOS.
Mallett fairly rare: Derry, Dublin. An early Anglo-Norman name and later a Huguenot one. The current Irish Ó Méalóid, may be derived. See Mylott.
Mansell fairly rare: Ulster etc. Ir. Móinséil. Scottish, perhaps from Norman-French le Manceau, but also English, settled in Kilkenny in mediaeval times and later connected with Limerick. SGG & SS.
Mansfield fairly numerous: Cork & South East. Ir. de Móinbhíol, usually a corruption of Anglo-Norman de Mandeville, known in Ireland since 13 cent. However, the English Mansfield would apply in some cases. SGG.
Marascal Marshall: an-líonmhar tríd an dtír, in Ultaibh go sonrach. Angla-Normannaigh in Éirinn 13 céad. Brí: fear a bhí i gceannas ar na capaill.
Marmion Quite numerous: Louth-Armagh-Down etc. Ir. Mac Meanman, (meanmna, high spirits). This is also an Anglo-Norman name, present in Ireland 14 cent. See Merriman.
Marshall Very numerous: all areas, especially Ulster. Ir. Marascal. Anglo-Normans in Ireland 13 cent. SI.
Matthewson rare: Down etc. English. The biblical name Matthew (gift of God) was popularised by the Normans in England and has produced many synonymous surnames. DBS.
Maule rare: Belfast area. (1) Scottish, Normans who arrived there 12 cent. (2) English, from diminutive of first name Mary. SS & DBS.
Maune rare: Limerick. Ir. Mághún. Woulfe says this from Norman Mayon, a diminutive of Matthew. Peculiar to Limerick. SGG & SI.
Méalóid Mylotte, Moylette : annamh: Maigh Eo-Gaillimh & san Oir-dheisceart. Angla-Normannaigh ón bhfocal miles, saighdiúir, sa Laidin. Bhíodar in Urmhumhain sa ón 14 céad agus, ón 17 céad, bhí fáil orthu san iarthar, marar deineadh Ó Méalóid agus Mac Méalóid díobh.
Melville Quite numerous: Belfast, Down etc. Scottish, of Norman origin from a place in Normandy. However, the name may stand for Mulvihill and Mulfaal. SS & SI.
Minitéir Miniter: annamh: an Clár: Sloinne Normannach sean-bhunaithe sa Chlár. An bhrí: fear buailte airgid. Tá an leagan Minter beo i Sasana.
Miniter rare: Clare. Ir. Minitéir. An Anglo-Norman name peculiar to Clare.
Mockler Quite numerous: Kilkenny-Tipperary etc. Ir. Móicléir, from French Mauclerc, bad cleric. They were Normans, in Tipperary 13 cent. This rather uncomplimentary name survives in France. MIF.
Molyneaux Quite numerous: Belfast area, N Kerry, Dublin. Norman French, so of long standing in Ireland. However, it also represents Ó Maolmhuaidh in Kerry and Ó Maolagáin in Ulster. See Molloy and Mulligan. The name still exists in France.
Montague mod.nod.: Tyrone etc. Ir. Mac Taidhg (SGA). However, the name is of Norman origin and current in England. See Mac Tague and Mac Teague.
Montford Very rare: Antrim. Scottish, of Norman origin.
Montgomery Very numerous: Ulster generally, Dublin. A Norman name, current in Scotland and in Ireland 17 cent. There is a gaelicisation Mac Iomaire, Mac an Iomaire. SI.
Mordaunt Quite numerous: Wicklow and South East. Anglo-Norman nick-name from French, mordant, biting, sarcastic". DBS.
Morris Very numerous: all areas, especially South East, Midlands, Connacht. Ir. Ó Muiris (ASC), Ó Muirghis (SGG). The name is English and Scottish from first name Maurice "like a Moor". Normans, first appearing as de Marisco, they became one of the "Tribes of Galway". The name may also stand for Ó Muirgheasa, usually Morrissy. It is quite common in Ulster with a strong Scottish element. IF.
Morrissey numerous: Particularly South East and Munster. Ir. Ó Muirgheasa, from first name Muirgheas, sea-valour. A sept of Uí Fiachrach, Sligo, now more usually represented in Connacht by Morris, q.v. In Munster, it derives from Norman de Marisco.
Mortell Quite numerous: Limerick-Clare, Cork. Ir. Mairtéil. Anglo-Normans, 13 cent. Probably derived from French martel, hammer.MIF.
Moylette fairly rare: Mayo etc. Ir. Méalóid (Ó Méalóid). A name derived from Latin miles, a soldier and present in Ireland since 14 cent. Also as Mylott, Mylod, Millett. Generally of Norman origin. MIF.
Mullock rare: Dublin. Ir. Mac Míoluic (SGA). MacLysaght found this name in Connacht in 16 cent as Mac Moleg and Mac Mullicke. Woulfe says it is a dimin. of Milo, a first name popular amongst the Normans.
Nagle numerous: mainly Munster. Ir. de Nógla. The 12 cent Anglo-Normans, de Angulo, who became Costello in Connacht. Corkwoman, Nano Nagle, founded the Presentation Order in 18 cent. IF.
Nally fairly numerous: Galway-Mayo-Roscommon, Midlands. Ir. Mac an Fhailghigh (poor man). Woulfe says it was adopted by Anglo-Normans in Connacht. See also Mac Nally and Mac Anally. IF & SGG.
Nettervile Anglo-Normans, formerly prominent in Meath. The name does not appear in current telephone directories, but has been previously recorded.
Nettlefield Very rare: Belfast. An Anglo-Norman name associated with Meath.
Noble numerous: mainly Ulster. Anglo-Normans, 13 cent but 17 cent in Ulster.
Norris numerous: mainly Derry, South East etc. Ir. Noiréis. Anglo-Normans, a northerner or Norse-man; more generally, 16 cent in Ireland.
Norse Very rare: Wicklow. Anglo-Norman, from French nourrice (nurse) or variant of Norris.
Nugent Very numerous: all areas, especially Ulster, Midlands, South East. Ir. Nuinseann. Anglo-Normans who settled in Midlands 12 cent and became gaelicised. Another sept was located near Cork City. Noted military family. IF.
Ó Buadáin Boden, Bowden: tá an ceann deireannach cuíosach líonmhar: Áth Cliath, Béal Feirste, an Dún & Oirthear Laighean. Is cosúil gur de bhunadh A-Normannach an chuid is mó díobh ach bhí clann Ghaelach in Osraí anallód de réir de Bhulbh.
Ó Buadhaigh Bowes, Boyce, Bogue: líonmhar: Fear Manach, Corcaigh & scaipthe. Sloinne Gaelach i gConnachta & sa Mhumhain; Albanach in Ultaibh agus Sasanach in oirthear na tíre. Tá Boyce Gaelach i nDún na nGall & Connachta ach A-Normannach níos faide soir .i. bois = coill. Bhí an t-ainm pearsanta Buadhach (Victor) coitianta sa mheán-aois.
Ó Ceallacháin Callaghan: an-líonmhar sa tír, i gCorcaigh go speisialta. Clann a ruaigeadh ag na Normannaigh agus a chuir fúthu i nDúiche Ealla in iar-thuaisceart Chorcaí, áit as a ruaigeadh iad arís ag Cromail. Mar sin féin, táid ann fós. Brí: díspeagadh ar Ceallach, ainm pearsanta a chiallaíonn "ceann geal". Bhí clann eile i Maigh Eo.SGG.
Ó Coileáin Collins: an-líonmhar ar fud na tíre, go speisialta i gCorcaigh & iarthar Luimnigh, áit a raibh a ndúiche shinnseartha, Uí Conaill Gabhra. Chuir na Normannaigh an ruaig orthu i 1178 agus chuadar go dtí iarthar Chorcaí mar aon leis na Donnabhánaigh. Maidir le brí: tugtar coileán = madra óg ach ní féidir bheith cinnte de. Micheál Ó Coileáin (1890-1922) an duine ba mhó díobh, is dócha. IF & SGG.
Ó Díomasaigh Dempsey: an-líonmhar: Lár na Tíre, Cúige Uladh & rl. Bhí siad suite i Laois-Uíbh Fhailí ar theacht na Normannach agus d'fhanadar ann go dtí gur chailleadar a gcuid tailte sa 17 céad. Brí: díomasach = uaibhreach. IF.
Ó Doghair Dore: cuíosach líonmhar: Luimneach & rl. Tugann de Bhulbh: doghar = brónach. Féach an sloinne Normannach de Hóir, leis.
Ó Dorchaidhe Darcy: líonmhar ar fud na tíre: Normannaigh (D'Arcy) i Laighin ach is cosúil gur bun-dúchasaigh na daoine i gConnachta agus sa Mhumhain. Bhí siad ar cheann de "Seacht dTreabh na Gaillimhe". Bhain Muintir Dhorchaidhe le Uí Fiachrach i Maigh Eo agus le Uí Máine i nGaillimh. Tá an bhrí bunaithe ar "dorcha". Litriú nua: Ó Dorchaí.
Ó Draoileáin Dreelan: cuíosach annamh: Ceatharlach-Loch Garman. Ceapann Mac Giolla Iasachta gur sloinne A-Normannach é seo a ghaelaíodh sa 15 céad. SI.
Ó Duineachair Danagher: cuíosach líonmhar: Luimneach. Clann a bhí suite in aice le Aonach Urmhumhan roimh ionradh na Normannach. Brí: duine + car (grá) ach maíonn muintir Uí Dhanachair as iarthair Luimnigh gur mar seo a litríodh a sloinne riamh.MIF.
Ó Faoláin Phelan, Whelan: an-líonmhar: gach aird - san Oir-dheisceart & sa Mhumhain go sonrach. Tiarnaí na nDéise - Ó Faoláin an chéad taoiseach a thuit agus é ag cosaint na tíre ar na Normannaigh. Bhí clann eile i gCill Chainnigh. Fréamh: ón bhfocal faol a chiallaíonn mac tíre. Féach Ó Fialáin, leis. IF.
Ó Gánaird Gaynard: fíor-annamh: Áth Luain. A-Normannaigh i gConnachta ón 13 céad.
Ó Guairim Gorham: cuíosach annamh: Conamara. Tá an sloinne sean-bhunaithe i nGaillimh ach ní fios an ceann dúchasach é nó de Gúram (A-Normannach). Tá sloinne Sasanach, Gorham, beo thall.
Ó h-Airt Harte: líonmhar gach áird, Connachta & Ulaidh go sonrach. Clann a ruaigeadh ón Mhí go Sligeach ag na Normannaigh. Sloinne Sasanach, leis, i bPlandáil Uladh. SI.
Ó h-Eideáin Hayden: líonmhar: oir-deisceart Laighean, Port Lairge & rl. Clann a bhí suite i gCeatharlach agus, de réir de Bhulbh, leagan d'Ó h-Eiteagáin. Chomh maith leis sin, bhí Normannaigh, de Heddon, ann sa 13 céad. MIF & SGG.
Ó h-Eoghasa Hosey: líon beag: Ceatharlach, Lár na Tíre. Cosúil le Ó h-Eodhasa, is féidir le Hosey bheith Gaelach nó Normannach. Gan ginealach fónta, ní fios go cinnte, ach ós rud é gur shocraigh na Gaill i Cúige Laighean, is cosúil gur de bhunadh Normannach Hosey annso. Ar aon dul le Ó h-Eodhasa, q.v. SGG.
Ó h-Oibicín Hopkins, Hobbins: cuíosach líonmhar: Connachta. Bhí Hobigan orthu sa 17 céad ach is cosúil gur gaelú ar Hobkin é - díspeagadh ar an ainm Robert a bhí coitinn i measc na Normannach. Tá an sloinne Sasanach líonmhar in Ulaidh & Laighin.
Ó Laitheasa Lacey: líon beag: Loch Garman & rl. Ó Flaitheasa le ceart. Bhí an chlann sa i Loch Garman riamh ach, ar ndóigh, tá meascadh leis na Normannaigh, de Léis, q.v.
Ó Loingsigh Lynch: an-líonmhar ar fud na tíre. Bhí clanna éagsúla ann: (1) Dál Riada; (2) Uaithne (Tiobraid Árann); (3) Breifne; (4) Tuathmhumhain; (5) Corca Laoidhe (Corcaigh); (6) Uí Fiachrach (Sligeach); (7) Uí Loingsigh na Mí. Fréamh : loingeas.Duine de bhunadh Dhálriada, Col. Charles Lynch (1736-1790) ba chúis leis an dtéarma "lynch law" i S.A.M. Baineann an sloinne Lynch leis na h-Angla-Normannaigh, leis: féach de Línse.
Ó Maoilsheachlainn O'Melaghlin tráth dá raibh ach Mac Loughlin anois. Clann a shíolraigh ó Mhaelsheachlainn II, Ard-Rí Éireann, (980-1002) nuair a bhain Brian Bóroimhe an choróin de. Annsan chailleadar chuid mhaith tailte ag an Ionradh Normannach agus chuadar ar gcúl de réir a chéile gur imíodar as amharc i gconcas Rí Liam agus tugadh Mac Loughlin orthu. Maireann a sliocht i Lár na Tíre fós. Fréamh: ón ainm Seachlann, gaelú ar an ainm Laidne Secundius. IF.
Ó Muirgheasa Morrissey, Morris: líonmhar: Connachta & Mumhain. Bhí clann de chuid Uí Fiachrach i Sligeach, go mbíonn Morris orthu anois. Dealraíonn sé gur Angla-Normannaigh, de Marisco, a ghin muintir Mhuirgheasa sa Mhumhain agus Laighin. Fréamh: muir + gus .i. neart mara. Litriú nua: Ó Muireasa. IF.
Ó Séaghdha O'Shea, Shee: líonmhar: Ciarraí-Corcaigh-Luimneach. Clann a bhí ina dtiarnaí in Uíbh Ráthach sa 12 céad gur mheath a gcumhacht le teacht na Normannach. Shocraigh craobh díobh i dTiobraid Árann agus Cill Chainnigh mar a rabhadar aitheanta i measc "Treabhanna Chill Chainnigh" faoin leagan Shee. Bhí Robert Shee ina Mhaor (Sovereign) ar Chill Chainnigh i 1499. Caithfeadh Daniel Shee (1777-1836) amach as Coláiste na Tríonóide toisc gur dhiúltaigh sé fianaise a thabhairt i gcoinne a gcairde ins nah-Éireannaigh Aontaithe - mo léan o alma mater... Brí: ar nós seabhaic, cliste. An litriú nua: Ó Sé. IF.
Ó Troighthigh Trehy (Troy): líon beag: Tiobraid Árann-Cill Chainnigh. Deir de Bhulbh go raibh an chlann sa i gCorca Modhruadh ar dtús ach i dtaifid an 17 céad bhí siad in Éile Uí Fhógartaigh agus Uí Cairin, Tiobraid Árann. Tá an leagan Trihy le fáil in oirthear Chorcaí. Tá an sloinne bunaithe ar an bhfocal troightheach, saighdiúir coise. Is cosúil go bhfuil meascadh le Troy, sloinne Normannach a bhí tábhachtach i Luimneach. Chuige sin, féach de Treo thuas.
Ó Tuathail (1) O'Toole: an-líonmhar: Laighin theas & Connachta go sonrach. Ar theacht na Normannach, bhí siad i seilbh dheisceart Chill Dara agus ruaigeadh go sléibhte Chill Mhantáin iad. Sheasadar an fód ansan ar feadh cúig chéad bliann go dtí treascairt deireannach an 17 céad. I rith an ama san, bhí na saighdiúirí chun tosaigh, agus ina dhiaidh sin, chomh maith, ar an Mór-Roinn; ach an fear ba mhó díobh, cinnte, Lorcán Naofa Ó Tuathail (1132-1182) ard-easpag Áth Cliath. Chuaidh craobh díobh go Maigh Eo agus táid ann fós. (2) Toal: líonmhar in Ultaibh. Clann a bhain le Oirghialla. Ón ainm Tuathal a chiallaíonn ceannaire an phobail. SGG & IF.
O'Kiersey Very rare: Dublin. Ir. Ciarsach, Anglo-Normans. See Kiersey.
Oliphant rare: Derry etc. Scottish, of Norman origin. SS.
Pagan rare: Down etc. Scottish & English, a name brought by the Normans, meaning "rustic". It occurs more commonly as Payne, q.v.
Paghan Payne, Pyne: líonmhar i gcoitinne. Dream Angla-Normannach a tháinig san Ionradh. Shocraigh siad in áiteanna éagsúla i gCúige Laighean. Fréamh: Laidin: paganus, fear tuaithe. Féach Faghan (Phaghan), leis.
Palmer numerous: Down, Dublin etc. Anglo-Norman name, "pilgrim". 13 cent in Ireland. Gaelicised as Pámar. Woulfe reports it used for Ó Maolfhóghmhair (chief of harvest) and otherwise Mullover. This latter is not in Telephone Directory. SGG & SI.
Parker numerous: all areas, especially Ulster. English & Scottish, "park-keeper". Known in Ireland since the Norman Invasion. Ir. Páircéir. SI.
Peitíd Pettit: líon beag: Loch Garman, Ros Comáin & rl. Angla-Normannaigh a shocraigh sa Mhí tar éis an Ionradh. Níl an leagan Petty, a bhí chun tosaigh sa 17 céad, le fáil anois. Fréamh: Fraincis petit, beag. Ní nach ionadh, táid an-líonmhar sa bhFrainc. SI.
Pentony Quite numerous: Louth, Down etc. Ir. Mac Antaine (SGA). Anglo-Normans, originally Repenteny (French toponymic), in 12 cent. Later Penteny, associated with E Leinster.
Peppard Quite numerous: Dublin, Midlands etc. Ir. Piobart (SGA). Anglo-Normans, 12 cent in Louth. The name has sometimes been changed to Pepper.
Percy Quite numerous: Belfast area, Antrim, S Midlands. English name of Norman origin.
Plunkett numerous: Dublin, Midlands etc. Ir. Pluincéid. French Blanquet, a reference to fairness of complexion. Anglo-Normans who settled in Meath. It is now the notable name of a distinguished family who have been associated with Meath for seven centuries.
Ponns Poyntz: cuíosach annamh: Cúige Uladh. Sloinne Angla-Normannach gur tugadh Púinse, q.v., (Punch) orthu sa deisceart. Níor tháinig Poyntz chun an tuaiscirt go dtí an 17 céad. Maireann an sloinne sa bhFrainc faoin leagan Pons. Ón ainm Laidneach Pontius.
Power Very numerous: all areas, especially South East. Ir. de Paor. Anglo-Normans who appeared as Le Poer (the poor man) at the Invasion. They settled in Waterford and still flourish there. IF.
Poyntz fairly rare: scattered in Ulster. Ir. Puinse. Anglo-Normans who became Punch in the south. Derived from Latin first name Pontius (the saint, not the governor). They appeared in Ulster 17 cent. See also Punch. MIF.
Prendergast numerous: all areas except Ulster. Ir. de Priondargás. Anglo-Normans who came with Strongbow and settled in Wexford, Waterford and Tipperary. Some adopted the Gaelic name Mac Muiris (Fitz Maurice). Prendergast is a place in S W Wales. IF.
Prendeville numerous: Munster generally, especially Kerry. Ir. de Prionnbhíol. Anglo-Normans associated with Kerry since 13 cent. IF.
Prior fairly numerous: Belfast, Cavan-Monaghan-Louth, Dublin etc. Ir. Mac an Phríora. The name may be Anglo-Norman in some cases; otherwise later English arrivals. MIF.
Prout rare: Kilkenny-Tipperary. Anglo-Normans, 13 cent. Associated with Kilkenny. The derivation is "proud". SI.
Púinse Punch: líon beag: Corcaigh-Luimneach-an Clár. Angla-Normannaigh ón 13 céad. Bhí siad i gCill Dara ag an am san agus, ar ndóigh, tá Punchestown, áit rásaíochta, againn i gcónaí. Fréamh: ainm naoimh Rómhánaigh, Pontius, gan aon bhaint le gobharnóir Iúdaia! Féach Ponns (Poyntz), leis.
Puirséil Purcell: an-líonmhar: gach treo, san Oir-dheisceart ach go h-áirithe. Angla-Normannaigh a shocraigh i gCill Chainnigh & Tiobraid Árann. Gaelaíodh ar fad iad agus bhí siad chun tosaigh ag cur i gcoinne choncais an 17 céad. Bhí bun-áit acu ag Lochmagh, lámh le Dúrlas Éile; bhí craobh eile ag Baile Uí Chathláin i gCaonraí, Luimneach. Fréamh: porcel (Fraincis) .i. muicín, banbh. Maireann an sloinne sa bhFrainc, Pourcel, leis an bhfo-bhrí, mí-iompar! Dauzat.
Punch Quite numerous: Cork-Limerick-Clare etc. Ir. Puinse. Anglo-Normans 13 cent. Derived from first name Pontius, a Roman saint. See also Poyntz. MIF.
Purcell Very numerous: all areas, especially South East. Ir. Puirséil. From French pourcel, piglet. A notable Anglo-Norman family of Ormonde (Tipperary etc). IF.
Quilter Quite numerous: N Kerry. Ir. Cuiltéir (quilt-maker). A-Normans associated with Kerry.
Ragat Raggett: annamh: Cill Chainnigh. Angla-Normannaigh agus ceann de "Treabhanna Chill Chainnigh". B'fhéidir go mbaineann Béal Átha Ragad leo. Brí: giobalach.
Ralph fairly numerous: scattered, least in Munster. A Teutonic first name introduced by the Normans 14 cent. Now usually pronounced "Rafe". Ir. Ráulbh.
Randal Randles: líon beag: Ciarraí theas & rl. Sloinne Sasanach a tháinig leis na h-Angla-Normannaigh agus bunaithe ar an ainm Randolph. B'fhéidir go bhfuil baint le Mac Raghnaill, leis.
Rath fairly rare: Meath-Louth-Armagh. Ir. de Ráth. Seemingly a Norman toponymic, du Rath.
Raymonde Quite numerous: Dublin, Belfast, Kerry etc. Anglo-Norman first name, also occurring as Redmond and gaelicised Réamonn.
Rayner rare: Dublin. Anglo-Norman first name current as surname in E Anglia. DOS.
Richards fairly numerous: Cork, South East, Belfast. English: a Teutonic first name "powerful-brave", popularised by the Normans.
Roberts numerous: all areas, especially E Ulster. Ir. Mac Roibeaird. English and Scottish, from first name Robert, introduced by the Normans. See Mac Roberts.
Roche Very numerous: Munster and South East etc. Ir. de Róiste, from French roche, a rock. Normans who became established in Wexford and Munster after the Invasion. The area round Fermoy was known as Críoch Róisteach (Roches' Country). IF.
Rochford numerous: Dublin and South East etc. Ir. de Rosfort (SGA). An Anglo-Norman family who became associated with Meath and Kilkenny. The village of Rochfort Bridge celibrates their adherence to the English interest. See Roughneen. SI.
Rockett Quite numerous: Waterford, S Tipperary etc. Anglo-Normans (de la Rochelle) who settled in Waterford. SI.
Rogerson rare: Down. Ir. Mac Ruaidhrí. A name brought by the Anglo-Normans. The first name Rodger is Teutonic, meaning "fame-spear". DBS.
Roland rare: Belfast area etc. English, of Norman origin. DOS.
Ruiséil Russell: an-líonmhar: gach aird - Cúige Uladh ach go h-áirithe. Tháinig cuid acu san Ionradh Normannach ach a bhfurmhór sa 16 & 17 céad. Ar aon nós, chruthaigh siad go maith mar Éireannaigh: mar shampla: Tomás Ruiséil (1767-1805) leis na h-Éireannaigh Aontaithe agus George W. Russell "AE" (1867-1935), file agus eacnamaí a bhí chun tosaigh i bhforbairt na tíre. IF.
Russell Very numerous: all areas, especially Ulster. Ir. Ruiséil. Scottish and English but introduced by the Normans: French roussel, red-haired. Although recorded at the Invasion, most Russells came in 16 and 17 cents. IF.
Sabhaois Savage: an-líonmhar ar fud na tíre - Cúige Uladh ach go h-áirithe. Dream Normannach a shocraigh ins na h-Arda, an Dún, i 1177 faoi scáth Sir John de Courcy. Gaelaíodh iad agus bhíodar gníomhach i gcoinne an choncais sa 16 & 17 céad. Thug an Ceathrar Máistir Mac an t-Sábhaisigh orthu. Fréamh: Fraincis le Sauvage : duine fiáin.
Sailigéir St.Ledger: líon beag: Corcaigh & rl. Angla-Normannaigh ón 14 céad. Phréamhaigh an sloinne ón naomh Francach, St. Léger, easpag Autun, a fuair bás an mháirtírigh sa 7 céad. Deineadh Lister & Lyster de chuid acu.
Sáirséal Sarsfield: líon beag: Áth Cliath & rl. Angla-Normannaigh a tháinig sa 13 céad. Bhí craobhacha i gCorcaigh, Luimneach & Áth Cliath. Ba leis an dream deireannach a bhain Pádraig Sáirséal (1650-1693) Tiarna Leamhcáin agus "grádh ban nÉireann".
Sanfey rare: Dublin. MacLysacht thinks it may from the Anglo-Norman de Sancta Fide. SI.
Sarsfield Quite numerous: Dublin and scattered. Ir. Sáirséal. Anglo-Normans who settled in Cork, Limerick and Dublin, 13 cent. Patrick Sarsfield (1650-1693), Earl of Lucan, was of the Dublin branch. IF.
Satchwell rare: Dublin, Connacht. Anglo-Norman toponymic. DBS.
Saul fairly rare: Dublin, Meath, Down. Ir. de Sál. Probably from French salle (hall) as they were Normans, arriving in 13 cent and associated with Waterford and Tipperary.MIF.
Saville fairly rare: Belfast, Dublin, Cork etc. Anglo-Normans, from a place-name in France.
Scaddan apparently Anglo-Normans, they were found in Tipperary in earlier times. The name does not appear in current telephone directories, but has been previously recorded.
Scales Quite numerous: Clare, Belfast etc. Anglo-Norman, 14 cent when they appeared in Limerick. Later English immigration in Ulster. The name means "huts" in Old English.
Searles fairly rare: Cork, Belfast etc. Anglo-Norman in origin. DBS.
Searson fairly rare: Tipperary-Waterford, Midlands. Mac Saoghair. Woulfe derives it from Anglo-Saxon Saegar, a name found in early records. Reaney finds it Anglo-Norman and related to Sayers, a multi-meaning name. SGG & DBS.
Seaton Quite numerous: Belfast and E Ulster. A noted Scottish name of Norman origin. SS.
Seoighe Joyce: líonmhar: go forleathan, i gConnachta go sonrach. Tá an leagan Joy sa Mhumhain. Chuir Breatnach faoi i gConamara sa 13 céad agus tháinig "Dúiche Sheoigheach" ann dá bharr. Sloinne A-Normannach de ghnáth ón ainm Joie, ach is cosúil go mbaineann cuid acu leis an ainm Briotánach Josse. Tá Muintir Seoighe iomráiteach i gcursaí cultúrtha agus tá Gaeil faoi chomaoin ag P.W. Joyce (1827-1914) a dhein cur síos luachmhar ar log-ainmneacha na tíre.
Sherriff rare: Midlands, E Ulster. English occupational: shire-reeve. A title pre-dating the Norman Conquest in England. DBS.
Shinners Quite numerous: E Limerick-Tipperary. Ir. Sionúir. Anglo-Normans and peculiar to this territory. SI.
Shortall fairly numerous: Dublin, Kilkenny-Laois-Offaly etc. Ir. Seartal. Anglo-Normans, 13 cent, who settled in S Leinster and became gaelicised. The name is associated with Kilkenny. MIF.
Sibbett rare: Antrim etc. A variant of Sibbald, a Scottish name of Norman origin. SS.
Síbhear Cheevers: líon beag: an Mhí & scaipthe. Angla-Normannaigh a shocraigh in Loch Garman & sa Mhí aimsir an Ionraidh. Chailleadar a sealúchais sa 17 céad. Fréamh: Fraincis chèvre, gabhar.
Siggins rare: Sligo etc. Ir. Sigín. They were Anglo-Normans, 13 cent, long associated with Wexford. MIF.
Sinclair numerous: E Ulster, Derry, Dublin etc. The Sinclairs were Scots from Caithness but the name is a toponymic from Normandy. SS.
Sinnott numerous: South East etc. Ir. Sionóid. Anglo-Normans who settled in Wexford 13 cent and have so remained. See also Synnott. From O.E. Sigenoth "victory-bold".MIF.
Sionán Synan: annamh: Luimneach-an Clár. Shynane a bhí orthu i gcáipéisí Bhéarla sa 16 céad agus iad lonnaithe ag Dún ar Fhaill, Corcaigh. Is cosúil gur A-Normannaigh iad; ar aon nós glacadh leo mar uaisle sa Spáinn. SI &MIF.
Skerrett Quite numerous: Clare etc. Ir. Sciréid. Anglo-Normans in 13 cent under name Husared (house-care), corrupted to Scared in 14 cent when they were one of the "Tribes of Galway". IF.
Slane Quite numerous: Belfast area etc. Ir. de Sláine, (sláine, fullness), a rare Irish toponymic adopted by a Norman family. See Slaine and Slaney.
St. John Quite numerous: Offaly-Tipperary etc. Ir. Suingean. Anglo-Normans, 13 cent. Always associated with Tipperary. SI.
St. Ledger Quite numerous: Cork and South East. Ir. Sailinger. Anglo-Normans, 14 cent. The name is current in France and relates to a place-name.
Stackpoole fairly rare: Limerick-Kerry. Known in Irish as Gall Dubh (dark foreigner) as well as de Stacapúl. They were Anglo-Normans, 13 cent, from a place in Wales. MIF.
Stafford numerous: South East, Ulster etc. Ir. de Stafort, but in Ulster Mac an Stocaire, (trumpeter). A powerful Anglo-Norman family in Wexford, 13 cent. MIF.
Stamps fairly rare: Wexford etc. Anglo-Normans from Étampes in France.
Stapleton numerous: Tipperary-Kilkenny etc. Anglo-Normans who settled in Kilkenny after the Invasion, they became gaelicised and adopted the patronymic Mac an Ghaill (son of the foreigner), which was re-anglicised Gaule, q.v. MIF.
Staunton numerous: all areas, mainly Mayo-Galway, Midlands. Ir. de Stonndún (modern Standún). Anglo-Normans who settled in Mayo after the Invasion. Some assumed the patronymic Mac an Mhíleadha (son of the warrior), so they also appear under Mac Evilly. SI.
Stephens numerous: all areas, especially Sligo-Mayo-Roscommon-Galway. Ir. Mac Stiofáin, a patronymic adopted by some Norman families or, Mac Giolla Stiofáin, a native name connected with Laois. Also the name of later English immigrants. MIF.
Suipéil Supple: líon beag: Luimneach-Corcaigh-Ciarraí. Angla-Normannaigh a tháinig i 1171 agus ghlac páirt ionraic i saol na tíre ó shoin i leith. Fréamh: de la Chapelle.
Summerville Quite numerous: Galway, Belfast area etc. Ir. Ó Somacháin (see Summers). It is also a Norman name from a place in France. See also Somerville.
Synan rare: Limerick-Clare. Ir. Sionán, Ó Sionáin. MacLysaght believes it is a Norman name. It has been associated with Cork since 13 cent. MIF.
Talbóid Talbot: líonmhar: ar fud na tíre: oir-dheisceart go sonrach. Angla-Normannaigh a tháinig le Annraí a Dó (1171) agus a choinnigh Caisleán Mhullach Íde gan bhriseadh go dtí 1973 - éacht clainne agus polaitíochta. Bhí páirt mhór acu i gcúrsaí poiblí: fuair Peter Talbot SJ (1620-80), ard-easpag Áth Cliath, bás i bpriosún i Londain. A dheartháir, Richard (1630-91), Diúc Thír Chonaill agus fear ionad an Rí, maireann de shíor sa dán: "Risteard Talbóid, croí na féile, is Pádraig Sáirséal, grá ban nÉireann". Agus, sa lá inniu, tá cúis an sclábhaí Áth Cliathaigh, Matt Talbot, á phlé sa Róimh, le súil go ndéanfaí naomh de. Fréamh: ó ainm Teotanach éigin - bhí Talabot sa bhFrainc.
Talbot numerous: all areas: South East, N Munster, Connacht, Ulster. Ir. Talbóid. A noted family of Anglo-Normans who held Malahide Castle for 800 years. MIF.
Tallon numerous: Antrim, Monaghan, Cavan; Louth-Meath; Carlow-Wexford. Ir. Talún. Anglo-Normans 13 cent in Carlow. SI &MIF.
Tankard Very rare: Belfast. Anglo-Normans, (Ballytankard in Limerick was recorded in 1302.) MacLysaght says they were numerous in Leinster in those days. Derivation from the name Tancred or the domestic vessel.
Tanner Quite numerous: Cork, Derry, South East etc. Anglo-Norman occupational name, since mediaeval times.
Terry Quite numerous: Cork, Waterford etc. Anglo-Normans associated with Cork since 13 cent. The Irish is Tuiridh, Mac Toirealaigh. See also Turley. MIF.
Tirial Tyrrell: líonmhar: Lár na Tíre. Tháinig na daoine seo le Liam Concaire agus bhí siad i dtosach an Ionraidh Normannaigh. Fuair siad Fear Tullach, tuath fhairsing san Iar-Mhí, agus d'fhan ann ó shoin i leith, geall leis. Sean-Ghaill de réir cineáil, bhí siad páirteach sa t-saol poiblí síos trí na céadta. Bhí Risteard Tirial ina cheannaire éifeachtach ag Ó Néill i gCogadh na Naoi mBliana - tá Bealach an Tirialaigh ina chuimhneachán ar bhua amháin a rug sé leis i 1597. Agus, ar ndóigh, bhronn Ó Cearbhalláin áileacht síoraí ar an gcailín úd, Caitlín Tirial, le focail agus le ceol.
Tóibín Tobin: an-líonmhar gach aird - san Oir-dheisceart ach go h-áirithe. Angla-Normannaigh, de St. Aubyn, shocraíodar i dTiobraid Árann & Cill Chainnigh sa 12 céad agus d'éirigh Gaelach tríd is tríd. Bhí siad chun tosaigh i gcúrsaí Ghaeilge sa chéad sa, m.sh., Seán Tóibín (1882-1971), údar "Blátha an Bhóithrín" (bun-leabhar luibh-eolaíochta) agus Nioclás Tóibín (1928-94), amhránaí mór ar an sean-nós.
Treant Trant: líon beag: Ciarraí. Ceapann Mac Giolla Iasachta gur Lochlannaigh iad, Tramont, a bhí socraithe i gCiarraí roimh an Ionradh Normannach. Sa 17 céad bhí siad líonmhar i gCorca Dhuibhne agus iad chun tosaigh mar Sheacaibítigh - rud a bhain a gcuid tailte díobh i ndiaidh Chonradh Luimnigh. Leagan eile: Treamhant.
Trehy Quite numerous: Kilkenny-Tipperary etc. Ir. Ó Troighthigh (foot-soldier). A sept who were located in Tipperary; they also occur as Troy. The Troy family of Limerick City were of quite different origin, being Anglo-Normans. IF.
Troy numerous: Midlands, South East, Clare-Limerick-Tipperary etc. Ir. Ó Troighthigh, foot-soldier. A sept of Clare who migrated to Tipperary. However, the name has been associated with Limerick City since 1189, which indicates that they were Anglo-Normans there. In Irish they would be de Treo. Castletroy was Caladh an Treoigh. IF.
Tuiridh Terry: líon beag: Corcaigh-Port Lairge. Angla-Normannaigh a bhí i gCorcaigh ón 13 céad. Tá an sloinne beo sa bhFrainc agus deir Dauzat go mbaineann le terre, talamh. De réir Mhac Giolla Iasachta, ámh, préamhaíonn sé ón ainm Teotanach Theodoric. MIF.
Tuite numerous: Cavan-Meath-Louth-W Meath etc. Ir. de Tiúit. Anglo-Normans who settled in W Meath. SI. Has also been recorded as an anglicisation of Mac Confhiaclaigh, perhaps by mis-translation from fiacail, "tooth".
Turney rare: Down etc. English, from French place-name; so of Norman origin.
Turtle numerous: N Antrim etc. English, probably corruption of Norse Thorketill, which was current amongst the Normans. DBS.
Tyrell numerous: mainly Midlands. Ir. Tirial. Anglo-Normans associated with W Meath. An enduring family, notable in the Resistance.MIF.
Uaidín Wadding: cuíosach annamh: Port Lairge-Loch Garman. Angla-Normannaigh a shocraigh i Loch Garman tar éis an Ionraidh; bhí craobh i bPort Lairge lenar bhain Luke Wadding OFM (1588-1657), diagaire agus tírghráthóir.
Uiséir Usher: líon beag: Lár na Tíre & rl. Angla-Normannaigh sa 13 céad; bhí cáil orthu mar eaglaisigh agus lucht léinn. D'fhoillsigh John Ussher (1529-90), Méara Bhaile Átha Cliath, an chéad leabhar riamh clóbhuailte i nGaeilge.
Usher Quite numerous: Midlands, Dublin, Belfast. Ir. Uiséir. Anglo-Normans, 14 cent. A family notable for churchmen and literati. John Ussher (1529-90) Mayor of Dublin, published the first book printed in Irish. MIF.
Uzell rare: Dublin. English, of Norman origin from Old French oisel, bird. DBS.
Varden rare: Galway etc. Ir. de Bheardún. (Verdun in France). Anglo-Normans who came at the Invasion and settled in Louth and Limerick. SGG.
Veale Quite numerous: Waterford etc. Ir. de Bhial. A Norman name from the Invasion and long associated with Waterford. The synonym Calfe was formerly used. MIF.
Veitch Quite numerous: Fermanagh, Down etc. A Scottish name derived from French vache, so of Norman origin. In Fermanagh and Cavan 17 cent. SI.
Vernon Quite numerous: Belfast, Dublin, Louth etc. An Anglo-Norman name; later in Ireland.
Vesey Quite numerous: mainly Achill (Mayo) also Longford etc. An Anglo-Norman name from envoisié, playful. However, in Mayo, it is thought to be a variant of Mac Veigh, q.v.
Viniter an Anglo-Norman name meaning vintner. The name does not appear in current telephone directories, but has been previously recorded.
Wadding fairly rare: Waterford-Wexford etc. Ir. Uaidín. A noted Anglo-Norman family who settled in Wexford at the Invasion. Prominent as churchmen in 17 cent. MIF.
Wade numerous: all areas, especially Ulster and South East. Ir. Mac Uaid, which applies to S Ulster, elsewhere the name is Anglo-Norman, present in many areas since 13 cent.
Waldron numerous: all areas, especially Galway-Mayo-Roscommon. Ir. de Bhaldraithe. The name has developed from patronymics adopted by Anglo-Normans. See also Wellesley.
Wall numerous: all areas, especially South East and Ulster. Anglo-Norman de Valle, gaelicised de Bhál. Notable in Connacht and Limerick. MIF.
Wallace Very numerous: all areas, particularly E Ulster. Ir. de Bhailís. Le Waleis was the Norman term for British Celts, both Welsh and Strathclyde Britons. The name is mainly Scottish, hence the strong presence in Ulster. In the south, they may be Cambro-Normans and synonymous with Walsh. See Wallis. SI & DBS.
Walshe Very numerous: (4th most common) all areas, especially South East. Ir. Breatnach, Welsh. A name common amongst the Norman invaders, many of whom came from Wales. It was not attached to any particular sept. Also as Welch & Welsh. IF.
Walters Quite numerous: E Ulster, Dublin, South East, Limerick City. English from Norman first name. See also Mac Walter.
Waring fairly numerous: Belfast area etc. Anglo-Normans, from first name Warin; in Ireland 13 cent. However, Waringstown in Down is more correctly Warrenstown. SI.
Warr Very rare: Down. English, from the French de la Guerre, (Norman werre). Presumably a military man. Whence also the U.S. state of Delaware.
Weir numerous: all areas except Cork but mainly E Ulster. Ir. Mac an Mhaoir, maor, a steward, in Ulster; Ó Corra, (from corra, a spear, not cora, a weir). Many Weirs came from Scotland in 17 cent and Black considers the name to be Norman with the possibility of a Scots Gaelic element similar to the Irish name. SS & SI.
Wellesley Very rare: Offaly etc. Anglo-Normans who settled in Meath 1174. They adopted the Irish patronymic Mac Bhalronta. The Duke of Wellington (1769-1852) was a member of this family. See Waldron.MIF.
Williams Very numerous: all areas. MacLysaght describes it as Welsh, but it is common all over Britain. A Norman first name, adopted from Teutonic Willihelm "resolve-helmet". It has produced many variants. See Mac Williams. Ir. Mac Liam. DBS & DOS.
Wishart Quite numerous: E Ulster. Scottish, probably of Norman origin. SS.
Woulfe fairly numerous: W Limerick-Kerry-Clare, Cork etc. Ir. de Bhulbh. They were Anglo-Normans who settled in Limerick and Kildare; associated with Limerick since 14 cent. See also Nix and Wolfe.
Wyse Quite numerous: Dublin, Cork and South East. Anglo-Normans who arrived with the Invasion and have always been associated with Waterford. Gaelicised Uidheas. MIF.
Yourell fairly rare: Midlands etc. Ir. de Oirghialla (Oriel). This makes it an Irish toponymic taken by Normans who settled in Louth after the Invasion. In W Meath 16 cent. See also Urell. Oriel was the old native kingdom comprising Armagh, Monaghan etc.

John Grenham | | Sitemap | | Login | | Subscribe | | Contact | | Research | | FAQs | | What's new?| | Privacy policy

Copyright © Grenhams partnership 2024